Zînê Wertê bölgesi, 1996 yıllarında yaşanan KDP-YNK iç savaşında yoğun çatışmalara sahne olmuş, en son YNK’nin kontrolüne girmişti. Bugün PKK’nin üslendiği Zînê Wertê’ye Türkiye’nin güç yığmasının iki amacı var
Irak’ın Federe Kürdistan Bölgesi’nde son günlerde dikkat çekici gelişmeler oluyor. Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), geçtiğimiz günlerde Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) kontrolündeki Zînê Wertê bölgesine askeri güçlerini kaydırdı. Bu gelişmeyle paralel Maxmur Kampı’nın çevresi, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından bombalandı ve yansıyan bilgilere göre, bölgede hayvanlarını otlatan 3 kadın hayatını kaybetti. Ardı ardına yaşanan bu gelişmeler, bölge halkı ve diğer Kürt güçleri tarafından kaygıyla takip ediliyor. Kaygıların nedeni ise, KDP’nin Türkiye’nin planı dahilinde bölgeye güç aktardığı ve Kandil’i kuşatmak isteği yönünde.
’96’da KDP-YNK iç savaşına sahne oldu
Zînê Wertê bölgesi, 1996 yıllarında yaşanan KDP-YNK iç savaşında yoğun çatışmalara sahne olmuş, en son YNK’nin kontrolüne girmişti. Bölge, Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) konumlandığı alanlara yakın olması itibariyle stratejik öneme sahip. Barzan, Tepê Xudê, Xakurkê hattı İran, Türkiye ve Irak’taki Kürtleri birbirine bağlıyorsa, Zînê Wertê ve Asos alanları da İran ve Irak Kürtlerinin bağlantı noktası oluyor. Öyle ki Karox Dağı üzerinden PKK’nin konumlandığı Kandil ile Behdinan bölgelerini birbirine bağlayan bir köprü rolü oynuyor.
İki hedef var
Yıllardır bu alana girme girişiminde bulunan Türkiye, başarılı olamamıştı. Bu kez KDP istihbaratı ile beraber Zînê Wertê’ye güç yığarak, bu amacını sürdürme gayreti içerisinde olduğu tahmin ediliyor.
Görüştüğümüz bölge sakinlerine göre, 1990’lı yıllardan bu yana PKK’nin üslendiği ve Federe Bölge sahasındaki alanlarını koruduğu Zînê Wertê’ye Türkiye’nin planı ekseninde güç yığmanın iki amacı var. Birinci amaç, PKK’yi tasfiye etmek; ikincisi ise bölgede tam hakimiyet kurmak ve bu alan hakimiyeti üzerinden Kandil üzerinde baskı oluşturmak.
KDP’nin sağladığı olanaklarla
Zamana yayıldığı belirtilen bu plan ekseninde Diyana Merkez Pêşmerge eğitim gücünün bulunduğu Bapiştê Pêşmerge Özel Kuvvetler Merkezi’ne Türk Özel Kuvvetleri’nin konumlandığını ve eğitim verdiği ifade ediliyor. Yine KDP’nin sağladığı olanaklarla TSK güçlerinin sadece kırsalda değil, şehir merkezlerinde de üsler kurduğu yönünde bilgiler geliyor.
Türkiye’nin daha önce Bamernê, Şeladizê, Batufa, Kanîmasî, Kiribî, Sinekê, Sirî, Kubkê, Kumrî, Koxê Spî, Serê Zêr, Geliyê Zaxo ve Amediye’de bulunan 23 askeri üssüne Başika, Soran, Kala Çolan ve Zûmar kampları ile Harir bölgesindeki eski havaalanı eklendi.
Halkın kaygısı
KDP’nin Zînê Wertê’ye konumlanmaya çalışmasının bir diğer bir amacının, Raperin Soran hattını birbirinden koparmak olduğunu ifade eden bölge halkı, TSK operasyonlarının da Behdinan (Zap, Metina, Haftanin alanları) ve Soran (Xakurkê, Xinêrê, Diyala ve Sîdeka alanları) hattını birbirinden koparma ve Zînê Wertê alanında hakimiyet kurma amacıyla yapıldığını düşünüyor.
Baraj planı
Son operasyonu sadece KDP ve YNK çekişmesi olarak değil, Kürt halkına yönelik “ölüm hamlesi” olarak ele almak gerektiğini dile getiren bölge halkı, Zînê Wertê’ye yapılan operasyon başarılı olursa, bir sonraki hamlenin Raperin ve Asos hattı olabileceğini, özellikle Kandil’e doğru sınır hattı olan Asos’a yönelik saldırının genişleyeceğini belirtti.
Zînê Wertê alanı, askeri konumunun yanı sıra Kürt coğrafyasının ırmaklarının birleşip Federe Bölgesi’ne, oradan Basra çölüne ilerlediği bir nokta. Xinêrê, Xakurkê ve Soran bölgesinden gelen ırmaklar ile Kandil’den gelen akarsular bu noktada buluşuyor.
Türkiye’nin bu alanlarda KDP’nin desteğiyle 22 baraj yapmayı planladığını söyleyen bölge halkı, sadece bir askeri operasyon değil, aynı zamanda Kürt topraklarında bulunan tatlı su kaynaklarının da kontrol altına alınmak istendiğini dile getirdi.
Gözlem noktalarında pêşmerge kalıyor
Şu anda Türkiye’nin fiili bir şekilde Bradost alanlarına girdiğini, diğer bölgelere ise KDP yoluyla gözlem noktaları kurarak PKK’nin hareketliliğini keşif etmek istediğini, Bradost, Sidekan ve Xinêrê’ye ise gözlem noktaları kurduğunu ifade eden bölge halkı, bu gözlem noktalarında KDP pêşmergelerinin kaldığını, ancak lojistik ihtiyacının Türkiye tarafından karşılandığını kaydetti.
Ayrıca Heci Ömeran, Kodê ve Çoman yolu üzerindeki Çiyayê Zinê gibi yerlere de son bir ayda gözlem noktaları kurulduğu, buralarda operasyon hazırlıkları yapıldığı, bu üslerin Karox ve Kandil’i keşif etmek için kullanıldığı belirtildi.
MİT-Parastın planı
Türkiye’nin 2017 ve 2018 yıllarında Federe Kürdistan Bölgesi’ne yönelik operasyonlarına hız verdiğini, sırasıyla Xakurkê, Bradost, Lêlîkan ve Şekîf Tepesi’ne güç yığdığını, her geçen yıl üs sayısını arttırdığını, direkt Kandil’e giremediği için KDP’nin askeri desteği ve istihbarat paylaşımıyla adım adım PKK’nin denetimindeki Kandil’e doğru gitmeyi amaçladığını ileri süren bölge halkı, KDP’nin desteğiyle karakollar yapıldığını, askeri, lojistik ve istihbarat yönünde KDP’nin Türkiye’ye her türlü desteği sağladığını ifade etti. Zînê Wertê’ye girmenin MİT ve KDP istihbaratı Parastin arasında yapılan planlama olduğunu dile getiren bölge halkı, asıl amacın PKK’yi alanda etkisiz hale getirip, YNK’yi yapacakları konusunda denemek olduğunu, YNK’den duruşunu netleştirmesinin istendiğini kaydetti.
Zînê Wertê’nin siyasi yönden YNK kontrolünde olduğunu belirten bölge halk, Türkiye’nin PKK’yi, KDP’nin de YNK’yi gerekçe gösterip saldırma hazırlığında olduğunu, ortak planla PKK ve YNK’nin zayıflatılıp, bitirilmek istendiğini aktardı.
Bölge halkı, Zînê Wertê’nin tekrar eski haline gelmesini ve hiçbir gücün bu bölgede bulunmamasını isterken, planda sadece Türkiye ve KDP’nin çıkarları olduğunu, Kürtler arasındaki birliği bozmaya yönelik bir plan olduğunu ifade etti.
*Erdoğan Altan’a ait bu yazı Mezopotamya Ajansı’ndan alınmıştır
