Ömer Beşir diktatörlüğünün türevlerine karşı Hartum, Kesele, Doğu Darfur, Kadarif’te halk sokaklara döküldü
Sudan’da darbeci diktatör Ömer el-Beşir yönetiminin devrildiği kitlesel protestoların 2. yıldönümünde, devrim anılırken, başarısız bulunan yeni hükümetin de istifası istendi. Başkent Hartum, Kesele, Doğu Darfur ve Kadarif gibi birçok eyalette sokaklara inen binlerce Sudanlı, “Aralık Devrimi” olarak da adlandırılan gösterilerin ikinci yılında, hayat pahalılığını, hükümetin ekonomi politikalarını eleştiren sloganlar attı. Protestocular, devrimin hedefinden uzaklaştığı gerekçesiyle hükümetin istifasını istedi. Cumhurbaşkanlığı Sarayı önündeki kitle, “Özgür devrimciler yolculuğu tamamlayacak”, “Askeri hakimiyete hayır”, “Abdullah Hamduk hükümeti düş artık”, “Halk rejimi devirmek istiyor” gibi sloganlar attı. Eylemciler, Geçiş Dönemi Ortakları Konseyi adlı yeni oluşum nedeniyle iktidarın askeri kanadına tepki göstererek konseyin iptalini ve parlamentonun kurulmasının hızlandırılmasını istedi.
Umdurman kentinde de meclis binasına yürüyen gruplar, Aralık Devrimi’nin “özgürlük, barış ve adalet” sloganlarının yerine getirilmesi, gösterilerde hayatını kaybedenlerle ilgili soruşturma komisyonunun nihai raporlarını açıklaması ve eski rejimin suçlu isimlerinin yargılanması gibi taleplerini dile getirdi. Kesele eyaletinin Halfa el-Cedide bölgesinde bir grup ise laikliğe karşı çıktı. Grup “Siyasilerin tamamı devrilecek, Hükümet düşsün, Laikliğe ve hayat pahalılığına hayır” yazılı pankart açtı. Devlet güçleri, başkentte, askeri müdahaleye giden süreçte aylarca rejim karşıtı oturma eylemlerinin yapıldığı ordunun genel karargahına çıkan yollarda geniş önlemler aldı. Askerler, ordu karargahı ve bakanlıkların bulunduğu bölgede birçok ana caddeyi trafiğe kapattı.
Bir dizi reform
Sudan’da 19 Aralık 2018’de hayat pahalılığı nedeniyle başlayan gösterilerin ülke genelinde rejim karşıtlığına dönüşmesi üzerine ordunun 11 Nisan 2019’daki müdahalesiyle 30 yıllık şeriat merkezli Ömer el-Beşir dönemi sona ermişti. Siyasilerle müzakereler sonucu 5 Eylül 2019’da kurulan geçiş hükümeti kurulmuştu. Başbakanı Abdullah Hamduk, barışın sağlanması, eski rejimin sembol isimlerinin yargılanması, yasal reformlar yapılması, devlet kurumlarının, yargı ve ordunun yeniden yapılandırılması ve ekonomik durumun iyileştirilmesinin, geçiş döneminin en önemli konuları arasında yer aldığını açıklamıştı. Reformlar kapsamında “din ve devletin ayrılığı” ilkesi kabul edilip İslamcı şeriat sistemine son verilmişti. Kadınların çocuklarıyla seyahat etmek için aileden bir erkeğin onayına ihtiyaç duymayacağı ilan edilmiş, Müslüman olmayanlar için alkollü içki tüketimi yasağının kaldırıldığı açıklanmıştı. Ülkede hayat pahalılığı, akaryakıt ve ekmek sıkıntısı giderilemedi.
UCM ararken
Paraşütçü subay olan Ömer Beşir 1980’lerde general rütbesi aldı. Beşir ve ekibi 1989’da seçilen devlet başkanı Sadiq al-Mahdi’yi askeri darbeyle devirdi. İpleri alıp parlamentoyu feshetti, siyasi partileri kapattı. Basına sansür getirdi. Halklara zulüm ve katliam dayattı. Askeri cunta şefi Ömer Beşir soykırım ve cinayetler nedeniyle Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından tutuklama kararıyla aranıyordu. Darbe ile iktidar olup zorbalıkla yöneten Beşir’i ağırlayan az yönetim arasında AKP-MHP yönetimi geliyordu. Beşir düştükten sonra cezaevine kondu. Yeni Sudan yönetimi, UCM tutuklama emri çıkardığı vatandaşlarını mahkemeye teslim etmeyi kabul ederek Beşir’i Lahey’e gönderme kapısı açmıştı.
Lübnan’da polisle çatıştılar
Lübnan hükümetini protesto eden öğrenciler de polisle çatıştı. Lübnan’daki özel üniversitelerin, geçtiğimiz yıl başlayan kriz nedeniyle öğrenim ücretlerini yükseltmesi sonucu yurt içi ve yurt dışındaki öğrenciler taksitlerini ödeyemez hale gelmişti. Başkent Beyrut’un Hamra caddesinde toplanan öğrenciler, ülkenin para biriminin ABD doları karşısında değer kaybetmesini önleyemeyen yönetimi protesto etti. Polis saldırınca protestocular taş ve sopalara sarıldı
HARTUM
