Irak üzerinden yaşanan ABD ile İran kapışmasında diplomasi formülü aranırken tehditler de sürüyor. İran Ordusu Genel Komutanı Musevi, ‘Ordu, düşmanın ülkeye karşı en ufak tehdidine hızlı şekilde karşılık verecektir’ dedi
Kerkük’teki ABD üssünün vurulması, ABD’nin misilleme olarak Ketaib Hizbullah’ı bombalayıp önemli isimleri öldürmesi sonrası Haşdi Şabi milisleri bastıkları ABD Elçiliği’nden çekildi. Ancak tansiyon düşmedi, tehdit açıklamaları devam ediyor. Bağdat’taki ABD Büyükelçiliğini 31 Aralık 2019’da basan Haşdi Şabi’nin en güçlü gruplarından Hizbullah Tugayları (Ketaib Hizbullah) askeri üniformalı milisleri ve sivil destekçilerinin eylemleri 1 Ocak 2020’de de sürdü. İlk gün bahçeye giren, kulübelerin camlarını kırıp yakan, ABD bayraklarını ateşe veren protestocular kalabalıklaştı. Girdikleri yerleri yakan, büyükelçilik binasına taş atanlara ABD askerleri gaz bombaları, ses bombaları ve tazyikli su sıkarak müdahale etti. 1 Ocak Çarşamba akşamı da bazı eylemciler büyükelçilik yakınlarındaki bir otelin önüne çadır kurarak kalıcı olmaya çalıştı. Kerkük’teki ABD üssünün vurulması sonrası ABD’nin Irak ve Suriye’de Haşdi Şabi’yi bombalaması sonrası başlayan ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği işgalini sonlandırmak için ABD yoğun diplomasi trafiği yürüttü. ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ı tehditleri sonrası ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ocak ayı başında yapacağı Orta Asya, Ukrayna ve Beyaz Rusya ziyaretlerini iptal edip İsrail, Irak ve Katar liderleriyle telefonla görüştü.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, Pompeo’nun İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi ve Katar Emiri Temim bin Hamed Al Sani ile telefon görüşmeleri yaptığını kaydetti. İran ve Irak’ın ele alındığı vurgulandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ı sorumlu tutup Twitter üzerinden, “Çok büyük bedel ödeyecekler. Bu bir uyarı değil, tehdit” açıklaması yapması sonrası Iraklı yetkililerin de çağrısıyla eylem 2 Ocak’a girilirken sonlandırıldı. Washignton ile Bağdat arasında üst düzey yetkililerin telefon trafiğinden sonra, Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi, protestocuların çekilmesini sitedi. Iraklı milisler kurdukları çadırları kaldırarak, geceleme malzemelerini alarak bölgeden uzaklaştı. Hizbullah Tugayları internet sitesinde yayınladığı açıklamada, Abdulmehdi’nin ABD dahil tüm güçlerin çıkarılmasını öngören tasarının Meclis’te kabul edilmesi için çalışacakları sözü vermesi üzerine çekildiklerini ifade etti.
Ordudan tehdit
İran ajansı Mehr’in haberine göre İran Ordusu Genel Komutanı Tümg. Abdurrahim Musevi, isim vermeden İran birliklerinin “düşmanın tehditleri karşısında hazırlıklı olduğunu” kaydederek “İran ordu birliklerinin karada, havada ve denizde sürekli olarak görev yaparak düşmanın bütün tehditlerini dikkate aldığını” söyledi. Musevi, “Ordu birlikleri tüm gücüyle İran milletini savunarak düşmanın ülkeye karşı en ufak tehdidine hızlı bir şekilde karşılık verecektir” dedi. İran Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümg. Hüseyin Selami de, “Biz savaşı başlatan taraf olmayacağız, ancak düşmanlarımızı onları defalarca yenebilecek kadar güçlü olduğumuz konusunda uyarıyoruz” diye konuştu.
‘Müzakereye hazırız’
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, nükleer kriz nedeniyle yaptırımlar uygulayan ABD’ye seslenerek, “ABD hatayı anladığını gösterirse İran’ın da müzakereye hazır” olduğunu söyledi. İran’ın Erdebil kentinde konuşan Ruhani, zor şartlar altında olduklarını belirterek, “Eğer düşmanlarımızın ve ABD’nin İran milletine yönelik saldırıları olmasaydı bu yıl ve geçtiğimiz yıl için petrol gelirimiz 100 milyar dolar olacaktı. Bu parayla birçok yeni yatırım yapabilirdik” ifadelerini kullandı. Ruhani, “Müzakereye hazır olduklarını söylüyorlar. Biz de müzakereye hazırız. Ancak tekrar başa dönmeniz ve hatanızı anlamanız şartıyla müzakere yapabiliriz. Yanlış yaptığınızı dillendirmeseniz de eylemlerinizle bunu gösterebilirsiniz” dedi.
Kasım 1979 ve Eylül 2012 vakaları İran’da Şah rejimine destek veren ABD’ye tepki olarak Humeyni yanlısı dinci grupların ve öğrencilerin organizesiyle 40 yıl önce 4 Kasım 1979’da Tahran’daki ABD Büyükelçiği basıldı. Elçiliğe girenler 52 kişiyi rehin aldı. ABD, helikopterli kurtarma operasyonu yaptı, helikopter çöle inecekken kum fırtınasında düştü, 8 asker öldü. Rehineler, kriz 444 gün sürdükten sonra bırakıldı. Kriz dünyanın başına bela olacak Ronald Reagan’ın ABD başkanı seçilmesini getirtmişti. Libya’nın Bingazi şehrindeki ABD Konsolosluğu’na Selefi-İhvan gruplarınca 11 Eylül 2012’de düzenlenen saldırıda, ABD Büyükelçisi Chris Stevens ve üç elçilik çalışanı hayatını kaybetti.
Olaylar nasıl başladı?
Irak’taki ABD güçlerinin bir kısmının olduğu Kerkük’te bulunan K1 Askeri Üssü’ne 27 Aralık’ta 30’un üzerinde roket atıldı. Bir ABD’li öldü, 4 ABD askeri, 2 Irak askeri yaralandı. ABD, İran’ı suçladı ve 29 Aralık’ta Irak ve Suriye’de Irak Ordusu bünyesine alınmış Hizbullah Tugayları’nın (Ketaib Hizbullah) Irak ve Suriye’deki 5 üssüne hava saldırıları düzenledi. Onlarca kişi öldü. İran Dışişleri Bakanlığı Haşdi Şabi’ye saldırıyı şiddetle kınadı, bunun “terörün açık bir örneği” diye niteledi. İran Dışişleri “ABD, yasadışı eylemlerinin sonuçlarına katlanmalıdır” dedi. İran Devrim Muhafızları Ordusu da, ABD’nin “Haşdi Şabi’nin uluslararası yasalar ve normlar çerçevesinde ABD’nin bu büyük cinayetine sert yanıt vermek ve intikam alma hakkını saklı tutacağına vurgu” yaptı. İran dini lideri Hamaney de “İran, savaş peşinde değil ancak milletimizin menfaatlerine, onuruna ve ilerlemesine yönelik tehditlere tereddütsüz sert bir darbe indireceğiz” dedi. Federe Kürdistan Başkanı Neçirvan Barzani de “Irak’ın çıkarlarını tehlikeye sokan, ABD’nin Bağdat’taki Büyükelçiliğine saldırı kabul edilemez. Olayı derin bir endişeyle takip ediyoruz” ifadelerini kullandı. İran dini liderini rehber kabul eden, bayraklarını da benzettikleri İran Devrim Muhafızları Kudüs Komutanı Kasım Süleymani ile çalıştığı kaydedilen Hizbullah Tugayları Komutanı Ebu Mehdi El Mühendis, Irak’taki ABD güçlerine yanıtlarının çok sert olacağı uyarısında bulundu. Kimi basın organlarında ABD Büyükelçiliği’nin baskın emrini İran Devrim Muhafızları Kudüs Güçleri komutanı Kasım Süleymani’nin verdiğini iddia etti. Süleymani, Suriye, Irak’ta görev yapıyor. Süleymani, 2017’deki Kerkük işgalinde de görev üstlenmişti.
DIŞ HABERLER
