ABD Başkanı Donald Trump’ın, İsrail-Filistin sorununa çözüm olarak sunduğu “barış planı”na tepki yağdı. BM ve Ürdün 1967’ye işaret ederken, İran Filistin halkına seslendi
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, “Yüzyılın Anlaşması” dediği Ortadoğu “Barış Planı’nı” İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’yla birlikte düzenlediği basın toplantısında açıkladı.
Trump’ın Kudüs’ü ‘İsrail’in bölünmez başkenti’ olarak nitelendirdiği ‘Barış Planı’nda Filistin’in başkenti olarak Doğu Kudüs sunuluyor. Ancak Filistin’in başkenti olarak sunulan alan kentin doğusundaki Abu Dis ile sınırlı.
Plana göre kurulacak Filistin Devleti’nin topraklarının mevcut halinden iki kat fazla olmasına rağmen birçok tarım alanının bulunduğu Batı Şeria’daki Ürdün Vadisi de İsrail’e bırakılıyor. Ayrıca mevcut durumda İsrailli yerleşimciler tarafından oluşturulan yerleşimler İsrail’in kontrolünde kalırken, yerlerinden edilen Filistinli mülteciler İsrail’e geri dönemeyecek ve yeni kurulacak Filistin Devleti sınırlarına dönecek.
Trump’ın ‘Yüzyılın planı’ olarak tanımladığı barış planı gereği Filistin Devleti kendi ordusuna sahip olamayacak ve halen Gazze Şeridi’ni kontrolünde bulunduran Hamas da silahsızlandırılacak.
Trump’ın Twitter hesabından da İngilizce, Arapça ve İbranice açıklamalarla paylaştığı haritada Filistin’e Kudüs’ün sadece doğusunda bir toprak parçası ayırması ve Müslümanların El Aksa Camii’ne izinle girmesine ilişkin ibare de dikkat çekiyor.
BM 1967’deki sınırların korunmasından taraf
Birleşmiş Milletler’den (BM) Trump’ın ‘Ortadoğu Barış Planı’na temkinli bir yaklaşım geldi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in sözcüsü Stephane Dujarric, İsrail-Filistin meselesine yönelik tutumlarının daha önce BM Güvenlik Konseyi (BMGK) ile BM Genel Kurulu’nda kabul edilen karar ve tasarılarda belirlendiğini vurguladı. Dujarric, BM’nin söz konusu tutumunda ısrarlı olacağının altını çizdi. Bu ise 1967’de belirlenen sınırların korunacağı iki devletli çözüm demek.
AB müzakereden yana
Avrupa Birliği (AB) adına yapılan açıklamada da planın bu şekliyle tam kabul görmediği ima edildi. AB Dışişlerinden Sorumlu Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, birliğin iki ülkenin temsilcilerinin katılacağı müzakerelere dayalı bir çözümden yana olduğunu söyledi.
Borrell, “AB, İki devletli kalıcı ve müzakere edilmiş bir çözüme kesin olarak bağlı olduğunu beyan eder” dedi. Borrell, AB’nin daha ileri önerileri inceleyeceği ve değerlendireceğini belirtirken, çözümün bugüne kadarki BM ve BMGK tasarıları ile uluslararası anlaşmalara uygun olması gerektiğini de sözlerine ekledi.
İran’dan sert yanıt
Tahran yönetimi ise Trump’ın planına sert eleştirilerde bulundu. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin danışmanı Hüsameddin Aşina, açıklanan planın “dayatma ve yaptırım planı” olduğunu belirterek, Trump’ın önerisini, “ABD ve siyonist rejim arasında bir anlaşma” olarak niteledi.
ABD’nin bu adımla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin kararlarını tek taraflı ihlal ettiğini vurgulayan Aşina, “(Filistin’de) yeni bir intifada (başkaldırı) bekliyoruz.” ifadesini kullandı.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif sosyal medya hesabından Trump’ın önerisini “sözde barış planı” olarak ifade ederek bölge ve dünya için “bir kabus” değerlendirmesini yaptı. Zarif, planın batmakta olan emlak piyasasını ayağa kaldıracak bir rüya projesi olduğunu belirterek, “Umarım, bu plan şu anda yanlış ağacın altında havlayan tüm Müslümanlar için de bir uyanış olur.” dedi.
Almanya: Plan taraflı
Almanya’da iktidarda olan CDU-SPD koalisyonundan ise plana tepki geldi. Başbakan Angela Merkel’in partisi CDU’nun Avrupa Parlamentosu’ndaki sözcüsü Michael Gahler, planı ‘taraflı’ bulduğunun altını çizdi. Gahler, planın maddelerinin anlaşmalı bir çözüme gidilmesini sağlamadığını vurguladı.
Ürdün de 1967’ye işaret etti
Filistin sorunundan doğrudan etkilenen komşu ülke Ürdün’den yapılan açıklamada da 1967’deki 6 Gün Savaşı öncesindeki sınırların esas alınması istendi. Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, 1967’deki savaşta İsrail’in Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Golan Tepeleri’ni ele geçirdiğini ve BM’nin bunu ‘işgal’ olarak kabul ettiğini hatırlattı.
Johnson’dan destek
Trump’ın planına birçok ülkeden olumsuz tepki gelirken, Britanya Başbakanı Boris Johnson’dan ihtiyatlı destek mesajı verildi. Johnson’un sözcüsünden yapılan açıklamada, iki liderin telefonda görüştüğü kaydedildi. Johnson’un planın İsrail-Filistin arasındaki barış için ‘pozitif bir adım olabileceği’ mesajı verdiği duyuruldu.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı da, Trump’ın çabalarını takdir ettikleri açıklamasını yaptı ve taraflara diyalog çağrısında bulundu.
DIŞ HABERLER
