Mavi Nil Nehri’ne binlerce yıldır hayat verdiği coğrafyada kelepçe vurulmak isteniyor. Mısır, Sudan ve Etiyopya devletleri çıkarları için nehri yağmalamak isterken Suudi Arabistan ise kaya gazı için suya talip
Etiyopya’nın Nil’in iki kolundan biri olan Mavi Nil’in yatağını değiştirerek inşa etmeye başladığı Hedasi Barajı nedeniyle Mısır ve Sudan’la yaşadığı sorunlar devam ediyor. Ocakta yapılan açıklamada ABD’nin ara buluculuğu uzlaşıya varıldığı duyurulmuştu.
Etiyopya, barajın 6 yıl içerisinde doldurmasını isterken, Mısır en az 10 yıl gibi bir süreyi şart koşuyor. Körfez İşbirliği Konseyi’nin şebeke operatörü (GCCIA), Etiyopya’nın su kaynaklarından ürettiği elektriği Kızıldeniz’in altından önce Yemen’e oradan da Suudi Arabistan’a ulaştıracak elektrik hattı için çalışma başlattığı açıklanmış, bu hatta ayrıca su boru hattının da ekleneceği iddiaları ortaya çıkmıştı.
Görüşmeler yine tıkandı
Etiyopya Su, Sulama ve Enerji Bakanlığı varılan uzlaşma kapsamında Washington’da 27-28 Şubat’ta yapılması planlanan görüşmelere katılmayacaklarına ilişkin mektup gönderdi. Bakanlık, katılmama nedeninin ülke içinde diğer kurumlarla gerçekleştirilen istişarelerin henüz tamamlanmaması olduğunu belirtti. Yaklaşık 8 yıldır Sudan, Etiyopya ve Mısır arasında devam eden ve başarısızlıkla sonuçlanan görüşmelerden sonuç çıkması şimdilik zor görünüyor. Etiyopya’nın, 2011’de Nil’in iki kolundan Mavi Nil’in yatağını değiştirerek Hedasi Barajı’nın inşasına başlamasıyla bölge ülkeleri arasında nehrin sularının kullanımı konusunda anlaşmazlık çıkmıştı.
Sudanlılar protesto ediyor
Geçtiğimiz günlerde Sudanlıların, Etiyopya ile yapılan Hedasi Barajı müzakerelerini protesto etmesi dikkat çekmişti. Sudanlılar, hükümetin yürütülen müzakereleri derhal durdurması talebiyle başbakanlık önünde protesto eylemi düzenledi. Etiyopya sınırına ve baraja çok yakın bir noktada yer alan Mavi Nil eyaletindeki Func bölgesi halkından aktivistler, bölgelerine zarar vereceği gerekçesiyle barajla ilgili müzakerelerin durdurulması, müzakere heyetinin yargılanması ve geçmiş müzakere turlarının metinlerinin kamuoyuyla paylaşılması çağrısında bulundu. Su Kaynakları Bakanı Yasir Abbas’ın görevden alınmasını talep eden protestocular, barajın inşasından kaynaklanacak çevresel, sağlık ve psikolojik zararların tazmin edilmesini istedi. Protestocular, barajın olası çevresel etkilerine dikkat çekerek ve baraj konusunda Sudanlılar ve Func bölgesi halkından tamamen gizlenen bilgiler olduğunu iddia ettiler.
Açlık ve susuzluk büyüyecek
Hedasi Barajı’nda 74 milyar m3 su hapsedilecek olan baraj için yapılmış olan anlaşmaya göre; Mısır, Nil suları üzerinde 55.5 milyar m3, Sudan ise 18 milyar m3 su kullanım hakkına sahip. Ocak ayında yapılan toplantıda, Mısır’ın 40 milyar m3 suyu garantilediği vurgusu yapılırken Sudan’ın alacağı su miktarı ise açıklamalarda yer almadı. Afrika’nın en verimli toprakları olan havzanın büyük bir bölümü barajla su altına gömülürken, binlerce yıldır suyun yarattığı ekosistemde yapılan tarım ve yaşayan canlıların yaşam alanları işgal edildi. Barajla birlikte Afrika genelinde süren açlık ve susuzluk sorunu daha da büyüyecek.
Suudiler kaya gazı için talip
Suudi Aramco, Suudi Arabistan’da 110 milyar dolar değerinde kayaç gazı geliştirme projesi başlattığını geçtiğimiz günlerde duyurdu. Saudi Aramco CEO’su Amin Nasser, yurt içi gaz üretimini artırmak ve enerji üretim tesislerinin yakıt ihtiyacını karşılamak için kayaç gazı geliştirme projesini başlattıklarını duyurdu. Nasser, sahada hazırlık çalışmaları kapsamında 2013 yılından bu yana 150 kuyu açtıklarını kaydetti. Ayrıca kayaç gazı için yapılan hidrolik çatlatma tekniği için çok fazla miktarda su gerektiğini ve kendilerinin de su yoksulu bir ülke olduklarını kaydeden Nasser, bu engeli de deniz suyu kullanarak aşacaklarını ifade etti. Ancak deniz suyunun tatlı suya dönüştürülmesi süreci ciddi maliyetli bir süreç olduğu biliniyor. Suudi Arabistan’ın Hedasi Barajı’na yönelik ilgisi ise uzun süredir devam ediyor. Barajdan elektrik alınacağı iddialarına su boru hattından döşenmek istendiği iddiaları kaya gazı vb. süreçlerde ihtiyaç duyacakları suyu elde etmek için olduğu açığa çıkıyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
