AKP’nin tarımı adeta yok eden politikaları sürerken, çiftçilerin üretim için gerekli girdileri ateş pahası
Türkiye’de çiftçileri en çok zorlayan girdilerin başında gelen gübre fiyatları her geçen yıl aşırı yükselirken, gübre piyasası şirketlerin insafına terk edildi. Tarım kredi Kooperatifleri’nin gerçek işlevi olan çiftçiyi desteleme işlevleri ortadan kaldırıldı. Tüm bunların üzerine Rusya-Ukrayna savaşı yüksek olan gübre fiyatlarını yüzde 50 daha yukarı çekti. Yüksek fiyatlardan dolayı yeterli miktarda taban gübresi kullanamayan, şimdi de üst gübre kullanımında sıkıntı yaşayan çiftçiler büyük bir açmaza savruldu.
Rekolte düşecek
Gübre fiyatları geçen yıl tonu 3500 liradan 15 bin liraya kadar çıkmıştı. 2022 yılının başlamasıyla birlikte gübrede yüzde 40’a varan düşüşler görüldü. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar ve doğalgazda kriz beklentisi, 15 bin liralardan 9 bin liraya kadar gerileyen ÜRE gübrenin tonu tekrar yüzde 27.7 artış ile 9 bin liradan 11 bin 500 liraya yükseldi. Savaştan önce 4 bin lira olan CAN gübrenin tonu da yüzde 56.2 artışla 6 bin 250’ye çıktı. Uzmanlar, savaştan dolayı gübre fiyatlarının yükselmesi ve çiftçilerin yeterince kullanamaması halinde rekolteyi önemli ölçüde etkileyerek üretimde büyük düşüşlerin ortaya çıkacağını belirtiyorlar.
Ton başına 200 dolar arttı
Gübre fiyatlarının savaştan dolayı tekrar artışa geçtiğini kaydeden Gübre Üreticileri İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği Başkanı Metin Güneş, “Geçen yılın başından itibaren gübre fiyatlarında ciddi anlamda bir artış yaşanıyordu. Buna ağustos ayında enerjideki fiyat artışının eklenmesiyle fiyatlar çok daha hızlı bir şekilde artmıştı. Son dönemde özellikle azotlu gübrelerde aşağı yönlü bir seyir başlanmıştı. Bu da fiyatlara yansımıştı. Ukrayna-Rusya savaşının çıkması ve Rusya’nın azotlu gübre üretiminde önemli bir ülke olması aynı zamanda doğalgazda beklenen krizden dolayı gübre fiyatları savaş ile beraber yeniden artmaya başladı” dedi. Güneş, “Bugün birçok firma en yüksek hangi ülke malı satıyorsa oraya sevk ediyor. Gübre bulma konusunda alarm çalıyor diyebiliriz” ifadelerini kullandı.
Gübretaş ve Pankobirlik!
Tarım birliklerinin enerji ve maden yatırımlarına yönelmesi, gelecek günlerde büyük bir gıda krizine girileceğine işaret ediyor. Pancar üreticisi olan kooperatiflerin kurduğu Pankobirlik iki adet termik santral satın alarak pancar üreticisine ihanet edip enerji üreticisi oldu. Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği’nin yüzde 75.95’ine sahip olduğu Gübretaş’a bağlı, Maden Yatırımları A.Ş.’yi kurarak altın madeni işine soyunması, gübrede ortaya çıkan sorunun başlıca müsebbibi durumda. Gübretaş’ın ortakları olan çiftçilerin sırtından çiftçiyi ilgilendirmeyen üretim biçimlerine kayarak varlık nedenleri olan tarım üretimlerini destekleme pozisyonundan hızla uzaklaşan birliklerde iktidarların inisiyatifini kırmak ve birliklerin çiftçinin yönettiği birer yapı olarak yeniden düzenlemesi mutlak gereklilik olarak görülüyor.
Birlikler iktidarın arpalığı!
Kooperatiflerin temel amacı, üyesi bulunan çiftçilerin çıkarlarını korumak ve üretilen ürünlerin hak ettiği düzeyde değerlendirilmesini sağlamak ve çiftçiye gübre, tohum vd. girdilerde destek olmaktır. Ancak Tarım Kredi Kooperatifi gibi şirketleşmiş ve yönetenleri ile iktidarların arpalık alanı haline getirilmiş olan bu yapılar, çiftçinin adeta kanını emen konuma gelmiş durumda. Devletin atamalar yaparak yönettiği kooperatif ve birliklere şirket statüsü verilerek çiftçiyi değil, sermaye çıkarlarını koruyan özelliğe bürünmüştür. Siyasi iktidarların halk ve doğa düşmanı politikalarının hayata geçirildiği birer manivelaya dönüşen bu yapılar şirketlerin çıkarlarına bağlanmış olması tarıma olumsuz anlamda ciddi zararlar vermektedir.
EKOLOJİ SERVİSİ
