Cenevre Basın Kulübü’nde Türkiye’deki siyasi tutukluların durumuna ilişkin basın toplantısı düzenleyen hukukçular, İmralı’da uluslararası hukuk ihlali olan ‘Mutlak iletişimsizlik’ halinin uygulandığını belirtti
Cezaevlerinde siyasi tutukluların durumuna ilişkin Halklar Arası Kardeşlik ve Irkçılığa Karşı Hareket’in (MRAP) eski Başkanı Gianfranco Fattorini, Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Genel Sekreteri Rengin Ergül ve Asrın Hukuk Bürosu avukatlarından Rezan Sarıca’nın katılımıyla Cenevre Basın Kulübü’nde basın toplantısı düzenlendi.
Bin 605 hasta tutuklu var
Basın toplantısında ilk olarak söz alan MRAP eski başkanı Gianfranco Fattorini, son yıllarda Türkiye’de hukukun ağır saldırılar altında olduğuna dikkat çekerek, binlerce akademisyen, muhalif parti üyeleri ve gazetecilerin keyfi bir biçimde gözaltına alınıp tutuklandığını dile getirdi. Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), İnsan Hakları Derneği (İHD) ve İşkence İzleme Örgütü (CPT) gibi kurumların Türkiye’de artan işkence vakalarına dair yayınladığı raporlara işaret eden Gianfranco, Türkiye’de bin 605 hasta siyasi tutuklunun bulunduğunu ve bunlardan 604’ünün ise durumunun ağır olduğunu hatırlattı.
İmralı’da insanlık dışı koşullar
Avrupa Konseyi İşkence Önleme Komitesi’nin Ağustos 2020 tarihinde Türkiye’deki F Tipi cezaevlerine dair açıklamalarını anımsatan Fattorini, kurumun ayrıca İmralı Cezaevi’nde bulunan PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın tutukluluk koşullarının da insanlık dışı olduğunu tespit ettiğini belirtti. Abdullah Öcalan’ın 1999 yılından itibaren tek kişilik bir ada cezaevinde kaldığını ifade eden Gianfranco, 2015 yılından itibaren ise bu adaya Hamili Yıldırım, Hayri Konar, Veysi Aktaş’ın gönderildiğini ve Abdullah Öcalan’la benzer koşullara maruz kaldıklarını ifade etti.
‘Abdullah Öcalan’ın durumu Mandela’ya benziyor’
Abdullah Öcalan’ın 2011 yılından sonra birkaç istisna durumun dışında avukatlarıyla görüştürülmediğini ve özellikle 2019 tarihinden itibaren avukat görüşmelerinin tamamen kesildiğini vurgulayan Fattorini, 2020 Mart ayından itibaren ise Abdullah Öcalan’ın ailesi dahil kimseyle görüştürülmediğini belirtti. Abdullah Öcalan’ın mutlak tecrit koşullarında tutulduğu ve bütün haklarından mahrum bırakıldığını dile getiren Fattorini, Abdullah Öcalan’ın durumunu Güney Afrika’daki ırkçı rejime karşı mücadele veren Mandela’nın durumuna benzediği söyledi. Türkiye’de özellikle 2016 darbe girişimi sonrasında cezaevleri sayısında çok yüksek oranda bir artışın gözlemlendiğini belirten Fattorini, bunların da ülkedeki uygulamalar hakkında fikir verdiğini belirtti. Fattorini, Türkiye’yi uluslararası hukuka uymaya çağırdı.
Yeniden yargılama kararına uyulmuyor
Daha sonra söz alan Asrın Hukuk Büro’su avukatlarından Rezan Sarıca, Abdullah Öcalan’ın 1999 yılından itibaren tek kişilik İmralı Ada Hapishanesi’nde tutulduğunu anlattı. AİHM’in Abdullah Öcalan’ın yargılama sürecinin yargılama hakkının ihlali anlamına geldiğine dair karar aldığını belirten Sarıca, Türkiye’nin müvekkiline ilişkin alınan yeniden yargılama kararlarına uygulamadığını kaydetti.
Öcalan’ın çözüm gücü var
Türkiye’de Abdullah Öcalan’ın yararlanmaması için özel bir hukuk sisteminin geliştirildiğini ve bu hukukun 2005 yılından itibaren de genelleştirildiğini sözlerine ekleyen Sarıca, Abdullah Öcalan’ın ağır tecrit koşullarında tutulduğunu, diğer cezaevlerinde tutsaklara verilen hakların hiçbirisinden yararlanamadığını ifade etti. Sarıca, Abdullah Öcalan’a yönelik tecridin siyasal boyutunun Kürt sorununun çözümsüzlüğü ile doğrudan alakalı olduğuna dikkat çekerek, “Öcalan’ın kendisi hem muhatap ve hem de bu noktada gücü var. Çözümsüzlük politikalarının doğal olarak da hukuksal yansıması oluyor” diye konuştu.
Çok sayıda girişim yapıldı
Mart 2015 tarihinde İmralı adasına getirilen diğer tutsaklar ile de 7 yıldır avukat görüşünün gerçekleştirilmediğini ifade eden Sarıca, konuyla ilgili şu ana kadar gerek Avrupa Konseyi ve gerekse de Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde çok sayıda girişimlerde bulunduklarını belirtti.
İmralı’da mutlak iletişimsizlik uygulanıyor
15 aydır Abdullah Öcalan ve diğer müvekkillerinden hiçbir şekilde haber alınamadığını kaydeden Sarıca, şöyle devam etti: “Katlanması neredeyse imkânsız bu kötü muamele rejimi ‘incommunicado/mutlak iletişimsizlik’ hali olarak da tanımlanabilir. İncommunicado şartlarında tutulma halinin ağır bir hak ihlali olduğu, her türlü hakkın ihlal edilebileceğine dair potansiyel risk barındırdığı hem BM İnsan Hakları Komitesinin kararlarında hem de CPT raporlarında sıklıkla tespit edilmektedir.”
Uluslararası kurumlara çağrı
Uluslararası kurumlara konuyla ilgili harekete geçme çağrısında bulunan Rezan Sarıca, bu konuda İsviçre ve diğer Avrupa ülkelerinin sorumlu davranması gerektiğini söyledi.
‘2 bin 76 çocuk, 12 bin 173 kadın tutuklu var’
Ardından ÖHD Genel Sekreteri Rengin Ergül söz aldı. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevfikevleri Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre Mart 2022 sonu itibariyle Türkiye’de 384 ceza infaz kurumunun bulunduğunu ifade eden Ergül, aynı verilere göre toplam 314 bin tutuklu ve hükümlünün bulunduğunu söyledi. Bunların kaçının siyasi tutuklu olduğuna dair ellerinde verilerin olmadığını ifade eden Ergül, cezaevlerinde 18 yaş altı 2 bin 76 çocuk ve 12 bin 173 kadın tutuklunun olduğunu belirtti.
ATK siyasi kararlar veriyor
BM, Avrupa Konseyi (AK) ve Avrupa Birliği (AB) yetkililerinin de sıklıkla dile getirdiği gibi Türkiye’nin “terör” tanımının çok geniş olduğunu ifade eden Ergül, tanımın geniş tutulmasının ihlaller yarattığını kaydetti. Cezaevindeki hasta tutsakların durumunu da özetleyen Ergül, şunları söyledi: “Ocak 2022 verilerine göre son bir yılda 59 mahpus hapishanede yaşamını yitirdi. Türkiye’deki insan hakları kurumlarının ortak verilerine göre hapishanelerde 604’ü ağır bin 605 hasta mahpus halen tutulmaktadır. Hasta tutuklulara dair ise Adli Tıp Kurumu (ATK) siyasal konjonktüre bağlı raporlar vermektedir.”
‘Tecavüzcüler serbest bırakılıyor’
Türkiye’de infaz kanununda yapılan değişikliklerle şu ana kadar birçok tecavüzcü, uyuşturucu suçluları veya mafya üyelerinin serbest bırakıldığını belirten Ergül, siyasi tutsakların ise serbest bırakılmadığını söyledi.
CENEVRE
