Brezilya donanmasından alındıktan sonra söküm işlemi için Aliağa’ya götürülürken izni iptal edilen asbestli gemi Nae Sao Paulo’nun, başka bir Türkiyeli şirket tarafından satın alınacağı bildirildi
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından önce Nae Sao Paulo gemisinde 900 ton değil 90 ton asbet var açıklamasıyla geminin Aliağa’ya gelmesi savunulurken, ortaya çıkan yoğun tepkiler sonrası geminin ülke karasularına alınmayacağı duyurulmuştu. Bu duyuru sonrası 2 Ekim’de Brezilya’ya geri giden gemi, Nae Sao Paulo’nun akıbeti Brezilya’da da tartışılmaya başlandı. Gemi söküm uygulamalarının neden olduğu çevresel zararı ve insan hakları ihlallerini önlemek için çalışan kuruluşların küresel koalisyonu olan ‘Ship Breaking Platform’una dayandırılan bilgiye göre, geminin başka bir Türk şirketi olan ‘Rota Shipping’ tarafından satın alınmasının gündemde olduğu iddia edildi.
Şeffaf süreç işleteceklermiş
VOA Türkçe’den Mustafa Özdemir’in bildirdiğine göre, ‘Rota Shipping’ şirketinin sahibi İlker Sarı, “Söz konusu gemi ile ilgili olarak bizim herhangi bir satın alma talebimiz olmamıştır. Fakat bazı aracı firmalar gemi sahibinin gemiyi satmaya sıcak baktığını ve ilgilenmemiz durumunda satışın sonuçlandırılabileceğini bildirdiler. Biz de kendilerine, geminin güvenli bir şekilde Brezilya’da bir limana yanaştırıldıktan sonra ön inceleme yaptırıp durum değerlendirmesi yapıldıktan sonra cevap verebileceğimizi bildirdik” diye konuştu.
Sarı yalan mı konuşuyor?
Gemideki asbest miktarının 30 ile 40 ton arasında değiştiğini iddialarına sarılan İlker Sarı, gemiyle ilgili yasal engeller ve mahkeme kararlarının kaldırılması, tehlikeli atık envanteri (IHM) çıkarıldıktan sonra söküm işleminin Aliağa’da yapılabilmesi için Türk yetkili makamlarından onay alınması durumunda gemiyi satın alabileceklerini belirtti. Diğer yandan Fransa’nın inşa ettiği ve ikizi olduğu bilinen Clemenceau gemisinden söküm sırasında 760 ton asbet söküldüğü açıklanmış olması Sarı’yı açıkça yalanlayan bir gerçek.
Uzman heyetler inceleyebilir
İzmir Aliağa’da bundan önce de asbestli gemi söküm işlerinin yapıldığını ancak Nae Sao Paulo ile ilgili verilerin toplumla ve otoritelerle paylaşılmasında yaşanan eksikliklerin sürecin bir skandala dönüşmesine zemin hazırladığını ifade eden İlker Sarı, söz konusu gemiyi satın almaları durumunda IHM envanterini kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşacaklarını, talep edilmesi durumunda gemiyi sivil toplum kuruluşlarının belirlediği, alanında uzman ve uluslararası tanınırlığı olan kişilerce oluşturulacak bir heyetin de inceleyebileceğini kaydetti. Ayrıca asbestin çıkarılacağı tersanenin işçi ve çevre sağlığının korunması gibi uluslararası standartların yerine getirilip getirilmediğini denetleyen yurt dışı menşeili firmaların denetimine açılabileceğini belirten Sarı, kamuoyunun ve ilgili kurumların bu denetim firmalarının hazırladığı haftalık raporlardan asbest söküm sürecini takip edilebileceğini söyledi.
‘Brezilya’da koşullar uygun değil’
Brezilya Asbest Mağdurları Derneği (Abrea) kurucularından Fernanda Giannasi ise, Brezilya’da işçilerin ve halkın kanserojen bir madde olan asbeste maruz kalmasıyla ilgili herhangi bir denetleme yapılmadığı için asbestin ülkelerinde çıkarılmasına karşı olduklarını kaydetti. Giannasi tartışmalı geminin söküm işleminin işçi ve insan sağlığını ve çevreyi tehlikeye atılmayacağı bir yerde yapılması gerektiğini belirtmeleri dikkat çekici. VOA Türkçe’nin bilgi aldığı Brezilyalı uzmanlar, geminin Türkiye’ye ihracatına izin verildiğini ve bunun dışında başka bir seçeneğin açık arttırmayı hükümsüz kılabileceğini, geminin şu anki sahibi olan Sök Denizcilik’in gemiyi satabilmesi için de yeni bir dava sürecinin gerektiğini söylüyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
