TTHP, kömürden çıkış ve temiz hava hakkı ile ilgili hazırladığı raporda 2024 yılında önemli kazanımlar olmasına rağmen, mücadeleye devam etmeyi gerektirecek kararların da alındığını vurguladı
Türkiye Temiz Hava Hakkı Platformu (TTHP), 2024’te kömüre karşı verilen mücadele temiz hava hakkı ile ilgili yaşanan gelişmelere ilişkin rapor yayınladı.
Danıştay 8’inci Dairesi’nin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yayımlanan ve zeytinlik sahalarını madencilik faaliyetlerine açan Maden Yönetmeliği’ni iptal ettiği belirtilen raporda, yine Çanakkale’nin Biga ilçesinde planlanan Karaburun Termik Santrali projesi ve Lapseki ilçesinde planlanan Kirazlıdere 1-2 Termik Santralleri projesinin üretim lisanslarının Denizli’nin Tavas İlçesi Avdan Mahallesi’nde 3 milyon 764 bin 623 metrekare alanda Cumhurbaşkanlığı tarafından verilen “acele kamulaştırma” kararlarının da iptal edildiği aktarıldı.
Yıl içinde G7 olarak da bilinen devletler ve Avrupa Birliği’nin 2035 yılına kadar kömürden elektrik üretimini sonlandırmak konusunda anlaştığı belirtilen raporda, “Dünya Sağlık Örgütü liderliğinde toplanan 77. Dünya Sağlık Asamblesi’nde katılımcı 194 ülkenin oy birliği ile İklim Değişikliği ve Sağlık Hakkında Karar alındı. İngiltere ülkedeki son kömürlü termik santralini de kapatarak, kömürden elektrik üretimine son verdi. Avrupa Birliği’nin Dış Ortam Hava Kalitesi ve Avrupa için Temiz Hava Direktifi yapılan önemli değişikliklerle güncellenmiş olarak yeniden yayınlandı. Direktifte düzenlenen PM2.5, azot dioksit ve ozon gibi kirleticiler için izin verilen limit değerler düşürüldü. Yeni limit değerler 2030 yılında yürürlüğe girecek” denildi.
‘Mücadele devam edecek’
Bu kazanımlara rağmen mücadelenin devam etmesi gereken kararların da alındığı kaydedilen raporda, “Türkiye’de 2022 yılında en az 68 bin 440 kişi hava kirliliği nedeni ile hayatını kaybetti. Türkiye, bu yıl 29’ncusu yapılan İklim Değişikliği Taraflar Konferansında 2053 Uzun Vadeli İklim Stratejisini açıkladı. Strateji belgesi, Türkiye’nin 2053 yılına kadar ‘kalkınma önceliklerinden taviz vermeden’ ‘net sıfır’ hale gelme hedefine nasıl ulaşacağını detaylandırıyor. Plan kapsamında 2053’te enerji arzının yüzde 69’unun yenilenebilir enerjiden karşılanacağı açıklandı. Ancak planda kömürden çıkışa dair de bir plan yer almıyor. İki yıldır devam eden Afşin Elbistan A Termik Santraline Ek İki Ünite Projesi çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) sürecinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yeni yıla 4 gün kala kararını açıkladı: projenin ÇED’ine olumlu kararı verdi” ifadeleri yer aldı.
Sıcaklık rekorları kırıldı
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) verilerine göre 2024’de sıcaklık rekorları kırıldığı aktarılan raporda, “Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamında her yıl düzenlenen Taraflar Konferansının 29uncusu Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleşti. Öncesinde “Finans COP’u” olarak nitelendirilmiş olan konferansta az gelişmiş ve iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkelerin iklim değişikliği ile mücadele için ihtiyaç duydukları finansmanın yıllık 1,3 trilyon dolar olduğu ifade edildi. Buna rağmen, gelişmiş ülkeler ve pek çok uluslararası finans kuruluşunun sağlayacakları yıllık toplam finansman 300 milyar dolarla sınırlı kaldı. Küresel sıcaklık artışını 1,5 derecenin altında tutabilmek için başta kömür olmak üzere fosil yakıtların acilen terk edilmesi gerekliliği pek çok bilimsel raporla ortaya konmuş olmasına rağmen; COP29’da fosil yakıtlardan uzaklaşma ve kömürden çıkışa dair de hiçbir ilerleme kaydedilmedi ve somut bir karar kayda geçmedi” diye belirtildi.
İZMİR
