TTB, Çelikler Holding Afşin Elbistan A Termik Santrali ek üniteleri için verilen ‘ÇED Olumlu’ kararının iptali için dava açtı. Dava dilekçesinde, ‘İnsan ve çevre sağlığı açısından telafisi imkansız zararlar doğurmaktadır’ denildi
Türk Tabipleri Birliği (TTB), Mereş’te Çelikler Holding’e geçmiş olan Afşin Elbistan A Termik Santrali 688 MW kapasiteli 2 ünite ilave etmek için ‘ÇED Olumlu Kararı’ verildi. 27 Aralık’ta verilen, “Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle dava açtı. 1984 yılında işletmeye alınmış olan 1355 mw’lık Afşin Elbistan A Termik Santrali ve 2005’te çalıştırılmaya başlanmış olan 1440 mw’lık Afşin Elbistan B Termik Santralinin yarattığı hava kirliliği ile 2024 yılına kadar toplamda 17 binin üzerinde erken ölüme neden olduğu raporlanmıştı.
ÇED’de belirsiz ifadeler var
TTB’nin açtığı dava dilekçesinde “ÇED olumlu” kararının hem ÇED sürecinin amacına hem de Çevre Kanunu ile ÇED Yönetmeliği’nin ilkelerine aykırılık taşıdığı belirtildi. ÇED’in, ilgili tüm tarafların bir araya gelerek görüş, kaygı ve önerilerini ortaya koyabildikleri şeffaf bir süreç olması gerektiği ifade edilen başvuruda; Bilimsel niteliği taşıması, riskleri öngörerek alternatif çözüm önerileri sunması gereken raporda “yapılabilir, olabilir, karşılaşılırsa” gibi belirsiz ifadelerin yer almasının denetlenebilirlik ve öngörülebilirlik bakımından eksikliğe işaret ettiği belirtildi.
Yanlış veriler kullanılmış
Dava dilekçesinde, “Afşin Elbistan Termik Santrali’nin 1972 yılı programı yatırım projeleri içinde yer aldığı ve 1, 2, 3, 4. ünitelerinin 1993 öncesi işletmeye alındığı gerekçesiyle ÇED sürecinden muaf olduğuna ilişkin karar hukuka aykırıdır. Dava konusu proje ile toplamda altı ünite olacak bu faaliyet için tek ÇED raporu hazırlanması, entegre proje planlamasının ve kümülatif etki değerlendirmesinin yapılmaması eksikliktir. Hava kalitesi modellemesi ve emisyon sınır değerlere uyum noktasında yanlış verilere dayanılmış, yetersiz değerlendirme yapılmıştır. Tüm bu hukuka aykırılıklar ve bilimsel değerlendirmede düşülen yanlışlık, sadece çevre sağlığı açısından değil, insan sağlığı açısından da çok boyutlu sonuçlar doğurmaktadır” denildi.
Geri dönüşü olmayan etkiler
Dilekçede, “Kömür madeninin üretilmesi sırasında meydana gelen başlıca çevre sorunları; yani arazinin bozulması, çevredeki manzaranın bozulması, su kaynaklarının zarar görmesi, tarım ve orman arazilerinin zarar görmesi, gürültü kirliliği ve hava kirliliği, erozyon ve toprak kayması, arazide meydana gelebilecek göçük ve çökmeler ile patlamaların yarattığı sarsıntıların ortak sonucu ekolojik yıkımdır. Ekolojik yıkımların sonucunda çöken ekolojik döngülerin uzun erimde insan sağlığı üzerinde geri dönüşümü olmayan sağlık etkileri söz konusu olacaktır” ifadeleri yer aldı.
Riskler, önlemler ÇED’de yok
Madenler nedeniyle ortaya çıkan çevre sorunlarının incelenmesinin gerektiği belirtilen başvuruda, “Kömürlü termik santrallerinin sağlık açısından zararları bir yana, Afşin Elbistan Termik Santrali’nin mevcut haliyle yarattığı sağlık sorunları, olası riskler ve önlemlerin ÇED raporunda yer almamaktadır. ‘Bedensel, zihinsel ve sosyal olarak tam bir iyilik hali’ olan sağlık; yalnızca bozulduğu zaman düzeltilmesine yönelik hizmetin sunulmasını gerektiren bir değer değil, vücut bütünlüğü gibi saygı gösterilmesi ve korunması gereken bir değerdir. Afşin Elbistan Termik Santrali hem mevcut üniteleri hem de dava konusu ek üniteleri ile insan ve çevre sağlığı açısından telafisi imkânsız zararlar doğurmaktadır ve doğuracaktır” diye belirtildi.
EKOLOJİ SERVİSİ
