Amed’in Xana Axpar ilçesinde tarımsal su abonesi olan ve kaçak elektrik gerekçesiyle ceza kesilmesine isyan eden çiftçiler, DEDAŞ’ı bastı. Çiftçiler, DEDAŞ’ın kafasına göre ceza kestiğini belirtti
Amed’in (Diyarbakır) Xana Axpar (Çınar) ilçesine bağlı Yazçiçeği ve Ağaçsever köylerinde kaçak elektrik kullananların tespit edildiği iddiasıyla idari para cezaları kesilmesi çiftçileri isyan ettirdi. Gelen cezalara öfkelenen çiftçiler ilçede bulunan DEDAŞ’ın (Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi) ofisine gelerek, ‘’Ekip gelmedi, şirket kafasına göre ceza kesiyor’’ sözleriyle yaşadıkları durumu aktardı. Yaklaşık 50 kişi DEDAŞ’ın İlçe İşletme binasına yürüdü. Çiftçiler, DEDAŞ ilçe şefiyle görüşmek istedi. Şefin agresif tavırları sonucu çiftçiler daha çok öfkelendi. Güvenlik görevlilerinin sert tutumu karşısında görevlilere direndi. Güvenlik görevlilerinin müdahalesi sırasında binanın camları kırıldı., Polisin müdahalesiyle 3 çiftçi gözaltına alındı.
Elektrik kullanmayana da fatura
Çiftçilerin elektrik borcu olduğu iddiasıyla Amed’den Riha’ya (Urfa) kadar tüm bölgede abonelikler iptal edilip büyük cezalar uygulanırken, diğer yandan çiftçilere hiçbir somut durum ortaya konmadan kaçak elektrik kullanımı iddiasıyla cezalar kesilmeye devam edilmekte. Arazi büyüklüğü üzerinden su kullansın kullanmasın çiftçilere fatura yollayan DEDAŞ hukuksuzluğu alabildiğine genişletmekte. Elektrik abonesi olmayan ve arazisi içinde oluşturduğu yağmur suyu havuzlarından benzinli motorla arazisini sulayan çiftçilere bile arazi büyüklüğüne göre fatura yollanabilmekte.
Tarımın önünde engel
Kürt coğrafyasında iktidarın bir sopası gibi işlev gören DEDAŞ’ın zulmü çiftçiyi toprağından koparacak bir uygulama olarak sürüyor. Bölgede bir yandan kuraklığın giderek artması diğer yandan suya olan ihtiyacın kamusal yolla ve ücretsiz çözmek yerine yüksek su bedelleri ve elektrik faturalarıyla çiftçinin yüz yüze kalması üretimleri yapılamaz hale getirdi. İnşa edilmiş devasa büyüklükteki barajlara rağmen bölgenin büyük bir bölümüne suların taşınmamış olması çiftçiyi yeraltı suyuna mahkum ederken, DEDAŞ’ın çok yüksek elektrik faturaları ödenemez boyutlara ulaşmış ve ödenmediği iddia edilen faturalar nedeniyle çiftçiler ve köyler susuz bırakılırken, çiftçi destekleri DEDAŞ’a aktarıldı. 2024 yılı itibariyle iktidarın çiftçi desteklerini kaldırması sonucu daha da agresifleşen DEDAŞ bölge tarımının önünde büyük engel oluşturmakta.
DEDAŞ’a sınırsız destek
2022 yılı başından bu yana suya ve elektriğe gelen anormal zamlar ve 2025 yılı itibariyle elektrik fiyatlarının katlan masıyla birlikte bölgede özellikle küçük çiftçinin üretim yapması tamamen fiili olarak yasaklanıyor. İktidarın sınırsız desteğine sahip DEDAŞ, halkın zaten ödeyemediği elektrik fiyatını sürekli arttırıp bölgede başkesen edasıyla faturaları halka yollarken, üretimin önünde büyük bir engel olarak duruyor. Su ve enerji sorunu sadece bölge halkının sorunu değil ancak DEDAŞ’ın uygulamalarına diğer bölgelerde karşılaşılmıyor olması manidar. Ziraat odaları sulama ücretlerinin dolayısıyla elektriğin sübvanse edilmemesi halinde üretimin yapılamayacağını ve bu nedenle gıdaya ulaşımda sıkıntıların yaşanarak enflasyonunun daha da artacağını söylemeleri ise çiftçinin yaşadığı sorunlarla birlikte tüm emekçi sınıfların gıdaya ulaşımda sorun yaşamasına yol açılıyor.
Nakil hattı çiftçiye yaptırılıyor
Kürt coğrafyasındaki çiftçiler suya erişmek için yeraltına sondaj vurdurarak enerji ile elde ettikleri suyu kullanmaya mahkum edilmiş durumda. Sondaj kuyularından su çekmek için DEDAŞ’tan elektrik talebinde bulunduklarında DEDAŞ araziye elektrik getirmiyor. DEDAŞ, elektrik talep eden çiftçiye elektriği kendisinin inşa edeceği direkleri temin edip dikmesi gerektiğini ve kendi trafo tesisi ile enerji nakil hattını kendisinin yaptırmasını istiyor. DEDAŞ bu şekilde çiftçilerin enerjiyi kilometrelerce uzaktan getirmeleri halinde elektrik abonesi yapmayı taahhüt ediyor. Çok büyük masraflara katlanarak enerjiye ve suya ulaşan çiftçiler ise DEDAŞ’ın anormal faturalarıyla yüz yüze kalırken, elektrik parasını ödeyemeyen çiftçilerin kendi imkanlarıyla yaptıkları elektrik hattına ve trafolarına el koyulurken çiftçilere verilmesi gereken destekler ise hükümet eliyle DEDAŞ’a aktarılırken, desteklerin tamamen kaldırılması bölgeye yönelik politikaları ortaya koyuyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
