Karadeniz Bölgesi’nin en önemli geçim kaynağı olan fındıkta açıklanan taban fiyatlar, üreticinin maliyetlerini karşılamaktan uzak. Üretici, yüksek işçilik maliyetleri ve düşük rekolte nedeniyle zor durumda
Fındık taban fiyatlarının beklenenin çok altında açıklandığını belirten Tüm Köy-Sen Giresun Temsilcisi Orhan Kara, Giresun halkının fındığa göre yaşadığını ve fiyatların düşmesi durumunda yaşam koşullarının kalmayacağını söyledi.
Ordu ve Giresun başta olmak üzere Karadeniz sahil hattının önemli geçim kaynaklarından olan fındıkta taban fiyat açıklandı. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından yapılan açıklamaya göre, Giresun kalite kabuklu fındık 200, levant kalite kabuklu fındık 195, sivri kalite kabuklu fındık ise 190 TL’den alınacak. Yüksek randımanlı fındık için ise her 1 randıman için kaliteye göre ek fiyat verilecek. Giresun kalite için kilogram başına 4 TL, levant kalite için 3,90 TL ve sivri kalite için 3,80 TL ek ödeme yapılacak. Ancak açıklanan fiyatlar üreticileri memnun etmedi. Gübre, ilaç ve mazot fiyatlarının geçen seneye göre iki kattan fazla artığını belirten üreticiler, ürünün ise değer kaybettiğini vurguladı. Geçen senenin fındığı piyasada 190 TL’ye satılırken, bu sene için 200 TL’den fiyat açıklanması üreticinin maliyetini karşılamakta zorlanacağı anlamına geliyor.
Rekoltede fark
Üretici örgütlerinin 180 TL’lik bir maliyet hesabı yaptığını kaydeden Kara, üreticinin 10 TL karla geçinmesinin mümkün olmadığını söyledi. Üreticilerin talebinin fiyatın 250 TL’nin altında olmaması olduğunu dile getiren Orhan Kara şunları kaydetti:
“Giresun halkı ‘fındık veresiye’ yaşıyor. Düğününü, borçlanmasını, senetlerini hep Eylül ayına yapar. Fındıktan gelecek paraya göre yaşıyor. Fındığın fiyatı düşerse insanlar nasıl yaşayacak? Fındıkta rekolte çok önemli. Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Mart ayında 768 bin ton rekolte açıkladı. İspanya’da Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi, toplantısında 609 bin ton rekolte açıkladı. Sonra Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği, 758 bin hektar alanda 600 bin ton rekolte açıkladı. TÜİK, 520 bin ton açıkladı. Giresun Ziraat Odası, 450 bin ton olduğunu söyledi. Tarım ve Orman Bakanlığı, bir araştırma yaptı ama resmi bir açıklama yapmadı. Açıklanan rekolteler arasında büyük farklar var. Rekolte, fındık fiyatının belirlenmesinde çok önemli. Yapılan masrafları üretilen miktara bölüyor, üzerine kar marjını ekleyerek satış fiyatı buluyoruz. Dünyada bu böyle yapılıyor.”
İklim krizinin etkisi
Nisan ayında yaşanan zirai donun fındığı da etkilediğine dikkat çeken Orhan Kara, sözlerine şöyle devam etti:
“Zirai don olayından sonra 500 rakımın üzerindeki yerlerde büyük zararlar meydana geldi. Buralarda hemen hemen hiç fındık yok. Fındık fiyatı o tarihlerde 220 liraya çıkmıştı. TMO, fındık satınca bu fiyatlar 170 liraya düştü. Giresun’da en son fiyatlar 190 lira dolayında. Kuraklık oldu, kahverengi kokarcanın verdiği zararlar var. Bunlardan kaynaklı da rekolte düşüyor. Aylardır yağmur yağmıyor. İklim krizi çok etkiledi. Birçok yerde temiz içme suyu yok. Kahverengi kokarcanın gelmesi dahi ısının artmasıyla ilgili. Canlılar burada yaşam ortamı bulduğu için geliyor ve ürünlere zarar veriyor. Arazilerimiz meyilli ve sulama imkanı olmuyor. Fındık susuzluktan çok etkileniyor. Önümüzdeki yıllarda daha çok etkilenecek.”
Fındıktaki tekel
Fındık fiyatını piyasadaki tekellerin belirlediğinin altını çizen Orhan Kara, fındığın yüzde 60’ını beş-altı şirketin ihraç ettiğini söyledi. İç piyasa ile birlikte fındığın yüzde 75’inin bu şirketlerin elinde olduğunu belirten Orhan Kara, sözlerini şöyle noktaladı:
“Çünkü TMO bugüne kadar üretilen fındığın yüzde 20’sini bile almadı. Bunların başında İtalyan Ferraro firması geliyor. Bu sene fındık az olduğu için ihracatı bile karşılamaz ve 2026’ya stoksuz girilir. Fındığın yüzde 65’i Eylül ayında pazara iniyor. Fındığın en büyük maliyetlerinden birisi de işçilik maliyeti. İşçilerin günlük yevmiyelerinin bin 500 ile 2 bin lira arasında olduğu söyleniyor. İşçilerin fiyatı peşin ödenmek zorunda. Fındığın bir kısmını mecbur satacak. Pazara çok fındık gelirse fındık fiyatları düşer. Bu sene üreticinin işi zor. Fındık bahçelerinin parçalı olması da bir diğer sorun. Ailelerin geçinmesi çok zor.”
Haber: Tolga Güney / MA
