Emperyalist-kapitalist abluka tüm dünyayı kasıp kavururken, Türkiye’de bu sistemin bir parçası olarak yıkımın eşiğinde. ABD ile yapılan LNG anlaşması hem ekonomik hem de ekolojik birçok yıkımı beraberinde getiriyor
Yusuf Gürsucu
Geçtiğimiz Eylül ayında yapılan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’na Cumhurbaşkanı R. T. Erdoğan’ın başkanlığındaki heyette yer alan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın enerji ve madencilik başlıklarında temaslarda bulunduğu belirtilmişti. Bayraktar, Türk-Amerikan İş Konseyi’nin ev sahipliğinde Türk ve Amerikalı iş insanlarıyla gerçekleşen yuvarlak masa toplantısında yer aldı.
Dünya Bankası ile görüşme
Bakan Bayraktar toplantılarda, Dünya Bankası’nın Operasyonlardan Sorumlu İcra Direktörü Anna Bjerde ile de bir araya geldi. Görüşmede Türkiye’nin enerji dönüşüm süreci ve bu alandaki yatırım ihtiyaçlarını ele aldıklarını ifade eden Bayraktar, “Yenilenebilir enerji, elektrik iletim ve dağıtım altyapısı, nükleer, doğal gaz ve kritik mineraller konularında iş birliği imkânlarını değerlendirdik. Ülkemizde şeffaf, öngörülebilir ve sürdürülebilir bir yatırım ortamı oluşturma hedefimiz doğrultusunda Dünya Bankası ile ortak çalışmalarımızı sürdüreceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
70 milyar m3 için anlaşma
Bakan Bayraktar New York’ta LNG tedarik anlaşması ilgili olarak, “Doğal gazda arz güvenliğinin sağlanması ve tedarik çeşitliliğinin artırılması” noktasında bir anlaşma imzalandı. BOTAŞ, Mercuria ile her yıl yaklaşık 4 milyar metreküp olmak üzere 20 yılda toplam 70 milyar metreküplük LNG tedariki konusunda el sıkıştı” dedi. Anlaşmanın imza töreni, New York’taki Türkevi’nde gerçekleştirildi. Törene, BOTAŞ Genel Müdürü Abdulvahit Fidan ile Mercuria Başkanı Daniel Jaeggi katıldı.
43 milyar dolar ödenecek
Anlaşma, 2026-2045 yıllarını kapsıyor. Anlaşmada BOTAŞ’ın şimdilik, her yıl yaklaşık 4 milyar metreküp doğal gaz eşdeğeri LNG’yi, ağırlıklı olarak kış dönemlerinde teslim alacağı belirtiliyor. Teslimat noktaları ise ABD yükleme limanları ile Türkiye, Avrupa ve Kuzey Afrika’daki gazlaştırma terminalleri olabilecek. Teslimatlar 2026 yılında başlayacak ve 2045 yılının sonuna kadar devam edecek. Amerikan The Wall Street Journal (WSJ) haberine göre 20 yıllık anlaşmanın toplam maliyeti ise 43 milyar dolar.
Chevron’a iş birliği imkânı!
Dünya petrol devi Chevron’un Eurasia Başkanı Derek Magness ile bir araya gelen Bayraktar, LNG ticareti ile ‘hidrokarbon arama ve üretimi’ başta olmak üzere, Türkiye’de ve farklı coğrafyalarda olası iş birliği imkanlarını değerlendirdiklerini söyledi. Doğal gazda hem doğuda hem batıda kapasite arttırdıklarını söyleyen Bayraktar, Bulgaristan ve Yunanistan bağlantılarıyla Güneydoğu Avrupa ülkelerinin enerji arz güvenliğine önemli katkılar sağladıklarını belirtti. Türkiye’de Kürt coğrafyası ve Trakya’da, ABD’li Transatlantik Petroleum kaya gazı ve kaya petrolü üretimlerini sürekli büyütürken, Bayraktar’ın, Chevron’a da ‘iş birliği imkanları’ sunması dikkat çekici.
Yıllık ihtiyacın yüzde 7’si
Yapılan 20 yıllık doğalgaz anlaşmasıyla ABD’den yıllık 4milyar m3 doğalgaz gelecek. Bu rakam Türkiye’nin yıllık ihtiyacının yaklaşık yüzde 7’sini karşılarken, Trump’ın Rusya’dan gaz almayacaksınız tehdidi Rusya’dan alınan gazdan vazgeçebilmeye imkan tanımıyor. Ancak ABD’nin Rusya’dan alınan gaz kadar gazı vermesi de mümkün. ABD’nin şu an yıllık gaz ihracatı yaklaşık 195 milyar m3. ABD Başkanı Trump, daha önceki başkanlık döneminde Avrupa’ya, Rus ve Azeri doğalgazını getiren boru hatlarından vazgeçip gemiyle gelecek Amerikan LNG’si alması için baskı yapmıştı.
Trump AB’yi tehdit etmişti
Trump, AB’nin Amerikan LNG’si ithal etmek için bölgeye onlarca gazlaştırma tesisi için liman inşa edeceğini söylemişti. Sıfır gümrük vergisi uzlaşısına varan ABD Başkanı Donald Trump ile AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker’in görüşmesi sonucu LNG alımının artırılacağı ifade edildi. Trump Almanya Başbakanı Angela Merkel’e ise “Rusya’dan korunmak istiyorsun, ama Rus gazına milyarlar ödüyorsun, üstelik NATO’ya para vermiyorsun” sözleri ise dikkat çekerken tüm sözleri tehdit içeriyordu. AB’yi tehdit etmekten geri durmayan Trump’ın Türkiye ile yaptığı anlaşmalarda neler konuşulduğu ise merak konusu.
EMO tefecilerle çözüm olmaz
EMO yaptığı açıklamada, “Rusya’ya sağlanan imtiyazların benzerlerinin ABD’ye de verilmesiyle çözüm sağlanmayacağı ortadadır. Ekonomik sorunlarımız uluslararası tefecilerin sözcüsü konumundaki Dünya Bankası, IMF gibi kuruluşlarla çözülemez, enerji bağımsızlığı için kamunun doğrudan yatırım yaptığı kamucu modele geri dönülmesi gerekir. Pahalı enerjinin enflasyon ve ekonomi üzerindeki yükünü düşürmek için, üretimden dağıtıma kadar tüm süreçleri yönetecek dikey entegre bir kamu tekeli yeniden kurulmalıdır” denildi.
Tarım anlaşması ve gösterdikleri
Türkiye ile ABD arasında yapılan anlaşmayla Türkiye’ye gümrüksüz ithalatın tarımsal ürünlerde de imzalanmış olması Türkiye’de reklamı yapılan Karadeniz gazının nasıl ilerleyeceğine de ışık tutuyor. Türkiye’nin düne kadar tarımda kendisine yeter ülke olma özelliği son yıllarda bitti. Buğday dahil her türlü temel besin maddesi ithalata bağlanmış durumda. ABD ile yapılan anlaşmada otomobil vd. ürünler bir yana pirinç, taze ve kurutulmuş sert kabuklu meyveler, pirinç, yaprak tütün ve tütün döküntüleri gibi tarım ürünlerine 0 gümrük uygulamasına geçilmiş olması dikkat çekici.
‘Yerli-Milli’ masalı!
Karadeniz’de Türkiye’yi dışa bağımlılıktan kurtaracağı iddiası ile reklamı yapılan sondaj sahalarının önümüzdeki süreçte Shell, Chevron vd. petrol tekellerine devredilmeyeceğini hiç kimse söyleyemez. Hatta devredileceğini şimdiden söylemekte de bir beis yok. Tarımdaki uygulamaların doğalgaz ya da petrolde uygulanmayacağını söylemek mümkün değil. ‘Milli-Yerli’ sloganı ile bugüne kadar atılan tüm adımların içi boş çıktı. Yerli milli Kaan projesinin de ABD’den gelecek motorlara bağlı olması milli propagandanın içi boş hayal satma eylemi olarak kullanıldığını gösteriyor.
Louisiana’ın Kanser yolu!
ABD’nin doğalgazı kaya gazı üretimlerinden başkaca bir şey değil. İthal edilecek gazın Louisiana’dan geleceğine yönelik yapılan vurgular bölgeyi tanımamızı gerektiriyor. Louisiana kaya gazı ve petrolü sondajlarıyla kanser bölgesi olarak anılmakta. Louisiana 85 mil uzunluğundaki yol ‘Kanser Yol’ olarak nitelenirken, burada ağırlıklı olarak siyahi topluluklar, yüksek yoğunluklu petrokimya tesisleri ve rafinerilerinden kaynaklanan orantısız sağlık riskleriyle karşı karşıya bir yaşam sürdürülmeye çalışılıyor. Bölge, yoksulluk ve sağlık eşitsizlikleri döngüsüne kilitlenmiş durumdayken, kanser görülme oranlarının çok yüksek olduğu bir yer.
Hidrolik kırılma ve PFAS!
ABD’de hazırlanan bir raporda, ExxonMobil ve Chevron dahil olmak üzere petrol ve gaz şirketlerinin, 2012 ile 2020 yılları arasında altı ABD eyaletindeki 1.200’den fazla kuyuda petrol ve gaz için hidrolik kırılma (“fracking”) yönteminde perfloroalkil ve polifloroalkil maddeler (PFAS) ve/veya PFAS’a dönüşebilen maddeler kullandığına dair kanıtlar ortaya serildi. Raporda, PFAS’lar, çok küçük miktarlarda bile toksik olan ve çevrede parçalanmayan sentetik maddeler olduğu yer alırken, zamanla vücutta birikerek çeşitli (kanser vd.) ciddi sağlık sorunlarına neden olurlar. Şimdiye kadar PFAS’ın hidrolik kırılmada kullanıldığı bilinmiyordu ve bu, sondaj ve hidrolik kırılmada kullanılan uzun toksik kimyasallar listesine oldukça güçlü bir madde daha eklenmiş olduğu raporda yer aldı.
Sular tüketilip zehirlendi
Kaya gazı ve kaya petrolü çıkarılma sürecinde bir adet sondaj kuyusuna bir seferde 600’e yakın zehirli kimyasallar kumla birlikte yaklaşık 18.000M3 nitelikli su basılmaktadır. Bir kuyuya bu su basma işlemi 15-20 kez tekrarlanmakta ve toplamda bir kuyuda ortalama 300.000M3’e ulaşmaktadır. Kullanılan kimyasallar, çıkarılan petrol ve gazla birlikte yer altından yüzeye çıkan ağır metallerle dolu akışkanlar nedeniyle sular hiçbir biçimde geri kazanılamamaktadır. Sondaj kuyuları arttıkça yer üstü ve yer altı sularının tükenip kirleneceği, yeraltında sularını depolayan akiferlerin yok edileceği, çevrede bulunan barajların ve derelerin kuruyacağı ve tarımın yapılamayacağı ve nihayetinde tüm insan ve hayvanların bölgede yaşayamaz hale gelerek göç etmek zorunda kalacağı bir gelecek öncelikle Amed ve Trakya coğrafyasını bekliyor.
636 milyon m3 temiz su!
31 Ekim 2023 günü Texas Tribune gazetesinde Climate News’in hazırladığı bir rapor yer aldı. Raporda, petrol ve gaz şirketleri, sadece ABD’nin Permiyen havzasında yürüttükleri kaya gazı ve kaya petrolü çıkarma işlemi nedeniyle yılda 168 milyar galon suyu kirlettiği belirlendi. Bölgede ki kirlilik, atık suların doğrudan akarsulara, nehirlere veya göllere dökülmesiyle ortaya çıktığı belirtildi. 636 milyar litre, yani 636 milyon m3 su enerji üretmek adına geri kazanılamaz durumda kirletilirken yer altı suları yani akiferler tüketildi, diğer yandan yer altındaki temiz su, yerini kirli suyla karışık zehirli akışkana bıraktı.
