Metin Fındıkçı’nın çevirdiği Çağdaş Arap Şiiri Antolojisi, KÇP Yayınevi tarafından yayımlandı. Kitapta Adonis, Nizar Kabbani ve Mahmud Derviş gibi şairlerin şiirleri yer alıyor
Ahmet Güneş/İstanbul
Yıllardan beri fanzin dergi ve fanzin kitaplar üreterek yayıncılığa farklı bir bakış açısı getiren Kaos Çocuk Parkı Sanat-Edebiyat Kolektifi yayın hayatını aktifleştirerek Kaos Çocuk Parkı Yayınları (KÇP) olarak yayın üretimini hızlandırdı. Yayın sektörünün kâr hırsı ve pazarlama kaygılarını gütmeden kendine özgün bir yol açan KÇP yayınları, Çağdaş Arap Şiiri Antolojisi’ni yayımladı. Üstelik antolojiyi hazırlayan da şair ve çevirmen Metin Fındıkçı. Özellikle Türkiye’nin gündemine giren ve artık ırkçılık boyutuna varan “Arapfobi” ortamında böyle bir çalışma yayınlandı. Çağdaş Arap Şiiri Antolojisi, Arap dünyasının kimi dünyaca tanınan kimi ise keşfedilmeyi bekleyen şairlerin şiirlerinden oluşuyor. Antoloji, Birleşik Arap Emirlikleri’nden, Filistin’e, Lübnan’a, Bahreyn, Cezayir gibi ülkelerin önde gelen şairlerin şiirlerinden oluşuyor.
‘Okur Arap şiirinden bihaber’
Böylesi dev bir eserin önemini Fındıkçı önsözde şu sözlerle belirtiyor: “Gerek dil ve gerekse coğrafya sınırları içinde neredeyse iç içe yaşayan Türkiye ve Arap ülkelerinin (özellikle Ortadoğu) birbirlerinin kültürünü, edebiyatını, şiirini bilmemesi, sanatını tanımaması kadar hüzün verici bir şey olamaz. Arap şiirini Türkçeye kazandırmasaydım bu, en azından benim için büyük bir eksiklik olacaktı. Arap şiirini okuyup tanıdığımda, Türkiye’deki okurların Arap şiirinden bihaber kalmalarına doğrusu gönlüm el vermedi ve Arap edebiyat tarihine damgasını vurmuş birçok usta şairin şiirlerini çevirmeye Türkçeye kazandırmaya (özellikle Nazım’ın izinden giden Mahmud Derviş, adı Fransız şairlerle anılan Adonis gibi) karar verdim.
Çeviriye başladığım dönemlerde, Arapçadan dilimize çevrilip aktarılan birkaç bölük pörçük metin ve şiir vardı. Ama bu çok yetersiz kalıyordu, zaten bunların çoğu da ikinci bir dilden dilimize aktarılmıştı.” Metin Fındıkçı daha önce Arap dünyasının birçok şairinin şiirlerini de Türkçeleştirmiş bir isim. Aynı zamanda 10 kitabı da bulunan şair Fındıkçı, Antoloji’nin önsözünde şunları belirtiyor: “Bu antolojideki şiirlerin birçoğu bizzat bulduğum, okuduğum ve çevirmeye uygun bulduğum şairlerin şiirlerinden oluşmaktadır. Şiirlerin bir kısmı da zaman içinde tanıştığım Arap şairlerin bana getirip önerdiği kitaplardan seçilmiştir.” Fındıkçı, çevirinin ikinici baskısını yaptığında ise bazı şairlere şiirleri gösterdiğini şöyle belirtiyor: “Antolojinin ikinci baskısını Adonis’e ve daha birçok hatırı sayılır Arap şaire gösterip onlardan fikir aldıktan sonra; içinden hem epey şair çıkarıp hem de antolojiye, Adonis’in ve öbür şairlerin işaret ettikleri pek çok şair ekledim.”
‘Devrim yapan şairler’
522 sayfalık antoloji 19 Arap ülkesinin 82 şairinden şiirleri kapsarken Adonis, Nizar Kabbani, Mahmud Derviş gibi bilinen şairlerin yanında kendi dillerinde devrim yapan şairlerin şiirleri de yer alıyor. Fındıkçı, şairleri seçerken nelere dikkat ettiğini yine önsözde şöyle belirtiyor: “Sudan, Suriye, Irak, Lübnan ve Filistin gibi ülkelerin şairlerine, yani kişisel geçmişlerinde ülkelerinin yakın tarihindeki emperyalist müdahalelerden, iç savaşlardan ve mezhep çatışmalarından fazlasıyla etkilenmiş şairlere, onların özgürlük adına muhalif duruşlarını dikkate alarak antolojide olabildiğince yer vermeye çalıştım. Benim için önemli bir başka nokta ise, hem kendi ülkelerinde hem de Arap şiirinde yazdıklarıyla devrim yapan şairlerin şiirini daha yakından tanımaktı; bu şairlere antolojide yer verdim. Söz konusu şairler: Iraklı Nazik el Melaike, Bülent Haydari, Suriyeli Nizar Kabbani, Lübnanlı Adonis, Filistinli Mahmud Derviş ve Fetva Tukan, Mısırlı Salah Abdulsabur’dır. Aynı zamanda, Arap şiirinde daha şimdiden yerini alan Abdulmanum Ramazan, Faslı Hasan Necmi, Ayşe Basri, Ürdünlü Amcat Nasır, Filistinli Gassan Zaktan gibi şairlere de dikkat çekmek istedim.”
KÇP yayınları tarafından yayımlanan bu dev antoloji Arap şiirine yabancı olanlar veya tanımak isteyenler için önemli bir eser. Zira çevirmenin kendisi de bu konuya oldukça dikkat çekiyor. Neredeyse yerli şiirlerin dahi basılmadığı bu dönemde böylesi kapsamlı bir antolojiyi yayımlamak da ayrıca dikkate değer bir üretim. Zira KÇP yayınları da bu anlamda iddialı ve bu iddiasını korumak içinde sürpriz isimleri okurla buluşturmaya devam ediyor.
