Demokratik entegrasyonla ‘Kürtlerin hukuk içine alınmasını’ hedeflediğini belirten Doğan Erbaş, ‘Sayın Öcalan’ın başlattığı bu hamle devleti de değişmek zorunda bırakacaktır’ dedi
Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan, “demokratik entegrasyon”u Barış ve Demokratik Toplum Süreci’nin 3 kilit kavramı olarak belirledi. Abdullah Öcalan, 13 Ekim’de avukatları ile yaptığı son görüşmede “Demokratik entegrasyon hukuku inşa edilmelidir” mesajı verdi.
Abdullah Öcalan, PKK kongresine gönderdiği perspektifte de bu konuya geniş yer ayırmıştı. Abdullah Öcalan, demokratik toplum inşası ve cumhuriyete entegre konusunda Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’ne (DEM Parti) önemli görevler düştüğünü belirtmişti.
DEM Parti Okulu, “demokratik entegrasyon” konusunda çalışmalara başladı. Komisyon, dünyadan örnekler ve entegrasyon yasalarına dair çalışmalara başladı.
DEM Parti Okulu Eşsözcüsü ve hukukçu Doğan Erbaş demokratik entegrasyon ve bu konuda yapılabilecek düzenlemelere dair konuştu.
Barış ve özgürlük perspektifi ele alınmalı
Abdullah Öcalan “demokratik entegrasyon hukuku inşa edilmelidir” sözüne dair konuşan Doğan Erbaş, “Geçiş süreci hukuku’ diye isimlendirebileceğimiz, barışın sağlanmasına yönelik bazı acil düzenlemelerin hayata geçirilmesidir. Silahların bırakılmasından sonra, geçmişte silah kullanmış güçlerin siyasal ve toplumsal yaşama nasıl döneceklerine dair düzenlemeler yapılmalı. Acil olarak bunun yapılması gerekiyor. Meclis’te kurulan komisyonda bir tartışma var, fakat henüz netliğe kavuşmuş bir durum yok. Yine yurt dışında olanlar, cezaevinde bulunan tutuklular, Kobanê davasından tutuklu bulunanları kapsayacak şekilde İnfaz Yasası’nda bir düzenleme yapılmalı. Terörle Mücadele Kanunu’nda (TMK) kapsamlı bir düzenleme yapmak, hatta TMK’yi tümüyle kaldırmak. Bu hukuken tartışılabilir ve geçiş dönemi hukukunun en önemli başlıklarından biri olabilir. Artık bu aşamadan sonra devletin güvenlik politikalarını esas alan bir yaklaşımdan ziyade, barış ve özgürlük perspektifini ele alan bir yaklaşımın içerisinde olması gerekir” diye konuştu.
İnfaz ertelemelerinin işkence haline geldiğini belirten Doğan Erbaş, İdare ve Gözlem Kurulları’nın derhal lağvedilmesi gerektiğini ve geçiş dönemi için gerekli bir adım olduğunu belirtti.
Geçiş süreci hukuku
Geçiş sürecinde, örgüt ile ilgili düzenlemede kapsamına değinen Doğan Erbaş, “Kendini fesheden örgütle ilgili bütün suçlar ortadan kalkmalı diye bir tartışma da var. Bu da yine geçiş dönemi hukukunun bir düzenlemesi olarak gündeme gelebilir. Bu konuda zaman zaman medyada iktidarın böyle bir hazırlık yaptığına dair kimi bilgiler geliyor olsa da, halihazırda ortada bir düzenleme henüz yok. Geçiş dönemi hukukunun belki de en önemli başlığı bu olabilir. Kendini fesheden örgütle ilgili hiçbir suç olmaz, bütün suçlar ortadan kalkar, bütün iddialar çöker” dedi.
‘Özgürlük Yasaları’
“İkinci başlık olarak demokratik entegrasyonu ele alabiliriz” diyen Doğan Erbaş, “Özgürlük Yasaları”na değinerek şu ifadeleri kullandı: “Özgürlükçü yeni bir anayasayı da içeren düzenlemeler yapılmalı. Sayın Öcalan’ın hukuki düzenlemelerden kast ettiği alanlardan biri de bu. Bu belki şu an gündeme gelmez ama ileride bunun da gündeme gelmesi gerekir. Bu konuda Meclis’in bir kurucu irade gibi hareket etmesi ve yeni bir anayasa düzenlemesi yapması gerekecek. Bunun önemi şurada: Sayın Öcalan’ın sık sık üzerinde durduğu ve yıllardır dile getirdiği ‘Kürtlerin hukuk içine alınması’ meselesi. Yani iktidar değil, devlet değil, hukuk içine alınmasından bahsediyor.
Kürtlerin doğuştan gelen bütün temel hak ve özgürlüklerini yasal ve anayasal güvenceye alınmasından bahsediyor. Kürtlerin hukuk içine alınmasını kastediyor. Demokratik entegrasyon yasaları veya “özgürlük yasaları” derken kastedilenlerden biri bu. Bu ikinci başlığa bağlı olarak; yerel yönetim alanında da yerel demokrasiyi sağlayacak -sadece belediyeleri kastetmiyorum- düzenlemelerin yapılması gerekiyor. Avrupa Yerel Özerlik Şartına Türkiye’nin koyduğu çekince var. Bunun kaldırılması gibi bir somut adım atılabilir. Yerel demokrasi de yine bu anlamda dile getirilecek düzenlemelerden birisidir” diye belirtti.
‘Umut İlkesi’ne acil ihtiyaç var
“Umut ilkesi” konusunda da adım atılması gerektiğini belirten Doğan Erbaş “Bu konuda gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Çok uzun bir değerlendirme yapmaya ihtiyaç yok. Bugünlerde oldukça tartışılıyor. En son Bakanlar Komitesi’nin Eylül ayında açıkladığı karar var. Türkiye Anayasası’nın 90. maddesi var. Bu sadece Sayın Öcalan ile ilgili bir durum değil, bu kapsamdaki herkesi kapsayan bir düzenleme. Ayrıca hukukun gereğidir. Sayın Öcalan’ın bütün bu süreçle ilgili düzenlemeler konusunda ne kadar önemli bir yerde durduğunu söylemeye bile gerek yok. Barışın sağlanması, demokratik değişim ve dönüşümün sağlanması, demokratik toplum mekanizmalarının harekete geçirilmesi, yeniden inşa süreçlerinde ideolojik çizgi, siyasal program, örgütsel model… Bütün bu açılardan ne kadar önemli bir yerde durduğunu tartışmaya bile gerek yok. Dolayısıyla Sayın Öcalan’ın koşullarının bir an önce değiştirilmesi, düzeltilmesi, kamuoyunda da çokça dile getirildiği gibi özgür yaşar ve çalışır koşullarda olması gerektiği yönünde acil bir ihtiyaç var” dedi.
Sürecin 3 kilit kavramı
Abdullah Öcalan, sürecin 3 kilit kavramına dikkat çeken Doğan Erbaş, “Barış, demokratik toplum ve demokratik entegrasyon. Sayın Öcalan’ın entegrasyondan kastettiği; demokratik toplumla ve ulus devletin bir arada yaşama şartlarını yaratmaktır. Onun yasal, siyasal, hukuki zeminini yaratmaktır. Oligarşik cumhuriyette değil, anti demokratik cumhuriyette değil, hatta faşist cumhuriyette değil, demokratik bir cumhuriyette birleşmektir. Demokrasiye duyarlı hale getirilmiş Türk ulus devleti ile demokratik Kürt toplumunun bir arada yaşama ifadesidir. Ama Kürt toplumunun kendi kurumlarını da koruyarak, kendi iradesiyle komünal bir ağ oluşturarak, kimliğini koruyarak, kültürünü ve dilini koruyarak barış içinde bir arada yaşama ifadesidir. Demokratik entegrasyon, o nedenle siyasal çözümün formülasyonudur. Entegre olmayı ‘içinde erimek’, birleşmeyi ‘asimile olmak’ gibi yorumlayan çevreler de var. Sayın Öcalan’ın entegrasyon yaklaşımının bu olmadığını bütün açıklığıyla tekrar tekrar belirtmek isterim. Özellikle Barış ve Demokratik Toplum Manifestosu’nda kamuoyuna da yansıdı içeriği. Sayın Öcalan’ın bir görüşmede, “Ben her şeyden vazgeçerim ama Kürtlüğümden asla vazgeçmem” dediğini de hatırlayalım” diye ifade etti.
Demokratik entegrasyonun hedefi
Abdullah Öcalan’ın demokratik entegrasyon çözümü hedeflediğini belirten Doğan Erbaş şu ifadeleri kullandı: “Kürt halkının kendi varlığını koruyarak, demokratikleşmiş cumhuriyetle bir arada barış içinde yaşamasını hedefliyor. Tabii katmanlı bir kavram. Sadece Türkiye’de Kürt sorununun çözümünü de kapsamadığını belirtmek gerekir. Sayın Öcalan’ın öteden beri tarih ve toplum felsefesi anlamında üzerinde durduğu bir düşüncesi de var: Ortadoğu’da Kürt sorunu dahil benzer sorunların kaynağı, hegemonik sistemin ve kapitalist modernitenin halkları bölerek, bir yabancılaşma ve ayrışmaya yol açtığıdır. Entegrasyon da, bütün Türkiye halklarının, aynı zamanda Ortadoğu halklarının bir arada barış içinde yaşamasının formülü olarak üzerinde durmak gerekir. Böyle bütüncül bir yaklaşım içerisinde ele almak daha doğru olabilir. Kürt sorununun, demokratik siyasal çözümün güncel formülü, daha önce dile getirilen görüşlerin belki de en rafine olmuş halidir diyebiliriz.”
‘Devletin değişimi zorunlu’
Abdullah Öcalan, demokratik entegrasyonla devletin de demokratik dönüşümünün zorunlu olduğunu sözünü hatırlatan Doğan Erbaş, Devletin şu anda bu aşamada buna hazır olmadığını söyledi. Doğan Erbaş, “Sayın Öcalan bir görüşmede norm içi devlet ve norm dışı devlet diye bir kavram kullanıyor. Bunlar önemli. Yani bu konuda devlet içinde belki iki ana eğilimden söz etmek, iki farklı bakıştan söz etmek daha gerçekçi olabilir. Bir eğilim, biraz daha sorunu anlayan, sorunu çözmeye yönelik yaklaşım içerisinde olan eğilim. Bir de tabii bu yapıların dışında, zaman zaman provokatif yaklaşımlar içerisinde olan, sanki yeni bir süreç yokmuş gibi eskinin düşüncesiyle hareket eden bir eğilim var. Ama sonuçta bir süreç başladı. Bütün sorunlarına rağmen, bütün eksik kalan yanlarına rağmen devletin de değişime uğramak zorunda kaldığını söyleyebiliriz. Sayın Öcalan’ın zaten siyaset yapma tarzının bir özelliğidir bu. Bazen öyle bir adım atar ki karşısındakini de adım atmaya zorlar. Bütün bu tabloyu ele aldığımızda Sayın Öcalan’ın başlattığı bu hamle tek taraflı aldığı bazı kararlar, zor olmasına rağmen devleti de değişmek zorunda bırakacaktır” dedi.
Komisyon çalışmaları
Meclis komisyonu hukuki zemin konusunda nasıl bir rol oynayabileceğine değinen Doğan Erbaş, “Yıllardır pek çok çevre bu sorunun Meclis zemininde çözülmesi gerektiğini söylüyordu zaten. Sayın Öcalan da bunu söylüyordu. Her ne kadar oligarşik bir sistem içinde yaşıyorsak da, her ne kadar ağır aksak bir işleyişi de olsa parlamento sonuçta bir şekilde halkın iradesini taşıyan bir kurum. Bu yüzden komisyonun kurulması da başlı başına önemlidir. Fakat komisyon daha çok AKP’nin yaklaşımıyla ipe un seren, geciktiren ve oyalayan bir durum içerisine girdi. Gördüğümüz kadarıyla, yapılan tartışmalardan anladığımız kadarıyla komisyon, önümüzdeki günlerde bütün dinlemeleri de içerecek şekilde bir rapor hazırlayarak. Genel kurul sürecinde de Adalet Komisyonu gibi kimi ihtisas komisyonları devreye girecek. Özellikle sürecin hukuki boyutlarını ele alacaklar. Bu takvim biraz daha hızlanabilir mi? Önümüzdeki günlerde bunu göreceğiz” diye konuştu.
Abdullah Öcalan’la görüşme
Komisyonun Abdullah Öcalan ile görüşüp görüşmeyeceği tartışmalarına değinen Doğan Erbaş, “Bu tartışmanın kendisi bile son derece gereksiz. Kürt sorununun çözümünün konuşulduğu, bu kadar ciddi bir sorunun çözümünün konuşulduğu şartlarda bu tartışma yürütülmemelidir bile. Sayın Öcalan gibi bir aktörden, stratejik kararlar alan ve bunu uygulatabilen bir iradeden söz ediyoruz. Dolayısıyla Sayın Öcalan ile görüşülmemesi düşüncesi bile son derece gereksiz ve yararsız bir düşüncedir. Ama ben önümüzdeki günlerde Sayın Öcalan ile bir görüşme olacağını ve o görüşmenin de bütün bu konuştuklarımız kapsamında, son derece önemli sonuçlara yol açacağına inanlardanım. Bir dönüm noktası olacaktır. Kamuoyuna yansıdığı kadarda Sayın Öcalan’ın da çok ciddi ve kapsamlı bir hazırlık yaptığı da anlaşılıyor” dedi.
Bütünsel hukuk
Doğan Erbaş, son olarak Bütünsel hukuka değinerek şu ifadeleri kullandı: “Türkiye’deki bütün bir iç hukukun uluslararası evrensel hukukla birleştirilmesi, ona uyumlu hale getirilmesidir. Bütüncül derken, yani bütün yasaların ve bütün düzenlemelerin evrensel çağdaş hukuk ilkelerine uyumlu hale getirilmesidir. Örneğin; umut hakkı. Umut hakkı, aynı zamanda evrensel hukuk ilkelerinden biridir. Bunun iç hukuk haline getirilmesi gerekecek.”
DEM Parti’nin sürece dair çalışmalarına değinen Doğan Erbaş, “Partimiz önümüzdeki günlerde bu çalışmayı daha da yoğunlaştıracaktır mutlaka. İlk başlarda yoğun halk toplantıları yapıldı. Bu toplantılarda, bu müzakere sürecinin bir parçasıydı. Bu çalışmalar devam edecektir. DEM Parti, Kürt sorununda demokratik siyasal çözümünün bu kadar yakınlaştığı dönemde mutlaka rolünü oynayacaktır. Elbette süreç düz bir hatta ilerlemeyecektir. Sayın Öcalan’ın da zaman zaman kendi kullandığı şöyle bir kavram var: 2Sırat köprüsünde siyaset yapıyorum.’ Bir tarafta mücadele, bir tarafta müzakere, bir tarafta kaygılar, bir tarafta kaygıları gidermeye yönelik çalışmalar” diye belirtti.
DEM Parti okulu
Demokratik entegrasyon ile ilgili DEM Parti Okulu’nda 10 kişilik bir ekiple çalışma yürütüklerini belirten Doğan Erbaş, “DEM Parti Okulu, yeni dönemin eğitim planlamasını yapıyor şu günlerde. Bu kapsamda önemi ve öne çıkması nedeniyle; demokratik entegrasyon, demokratik entegrasyon yasaları, entegrasyonun önemi gibi konularda bir dizi eğitim çalışması planlıyoruz. Bu eğitimleri merkez yöneticilerimiz, parlamento grubu üyelerimiz ve tüm yerel örgütlerimiz ile birlikte yapacağız” dedi.
Haber: Diren Yurtsever / MA
