O katliamda yaralılarımızın üstüne gaz sıkıldı, su sıkıldı, dayak yedik, ceza aldık, sakat kaldık. Ama adalet isteğimizi asla bir intikam duygusuna dayandırmıyoruz. Barış isteyen bütün toplumsal kesimlerin de bu şekilde davranması gerekli
Duygu Kıt
10 Ekim Gar Katliamı 2013 yılında başlayıp 2015’te sona eren Barış ve Çözüm Süreci’nin dönüm noktalarından biri. Ankara Gar Meydanı’nda düzenlenecek olan Barış Mitingi’nde 104 kişinin katledilmesinin, yüzlerce kişinin yaralanmasının hemen ardından toplumsal muhalefet güçlerine yönelik gözaltı, baskı ve şiddet sürecinin önü açıldı. Katliamdan önce, istihbarat notlarında DAİŞ bağlantılı kişilerin canlı bomba eylemi hazırlığında olduğu ancak değerlendirme yapılmadığı bilgisi kamuoyuna yansırken gelinen süreçte ilgili kamu görevlileri ve hiçbir devlet yetkilisi hakkında soruşturma izni verilmedi. Tutuklu on sanığın yargılandığı dava ise bugün zamanaşımı ile karşı karşıya. Katliamın 10. yılında, ‘Barış ve Demokratik Toplum’ adıyla yürütülen sürecin kesişmesi ile bu yılki anma etkinliklerinde barış talebinin tüm kesimlere yayılması çağrısı yineleniyor. Katliamın yıldönümü öncesi katliamın tanıklarından, 10 Ekim Barış Derneği Eşsözcüsü İshak Kocabıyık ve 10 Ekim Avukat Komisyonu’nun hafıza çalışması “10 Kavram” hakkında akademisyen Özgür Sevgi Göral gazetemize konuştu.
‘Ankara, Amed, Pirsûs, Dîlok…’
İshak Kocabıyık katliamdan bu yana geçen 10 yıl boyunca hukukun, adaletin sağlanmasının en temel yasal gerekliliklerinin bile yerine getirilmediğini belirterek söze başladı. Kocabıyık şöyle devam etti: “10 Ekim sadece Ankara Gar Katliamı’nın değil, 5 Haziran Amed Mitingi Katliamı, Suruç Katliamı, Antep’teki saldırı ve benzeri pek çok katliamın da 10. yılı. Biz bu 10. yılda bir kez daha gördük ki katliamlar bitmedi. Katliam başka şekillerde, başka kurumların eliyle devam ediyor. 10 Ekim Gar Katliamı’ndan sonra başlayan yargılama süreci bunun bariz bir örneğidir. Birincisi yargılama sürecinde soruşturma derinleştirilmedi. İkincisi hiçbir kamu görevlisi bu soruşturmaya dâhil edilmedi. Üçüncüsü IŞİD’lilere adeta ödüllendirilir gibi cezalar verildi. Bu, biliyoruz ki Türkiye’deki hukuk sisteminin cezasızlığa dayanan sonucudur. Cezasızlık temel bir prensip haline geldi. Toplumsal olaylarda, bu tür katliamlarda katliamı yapanlara hoşgörülü davranmak, sevecen yaklaşmak, onları dönemin başbakanın dediği gibi ‘öfkeli gençler’ olarak nitelendirmek adeta bir ilke haline geldi.”
‘Önce hesap önce yüzleşme’
“Daha önce yaşadığımız güvensizliklere rağmen, acaba sorunlarının hala devam etmesine rağmen bugünkü sürecin başarıyla sonuçlanmasından, toplumsal bir barışın başlamasından yanayız” diyen Kocabıyık, katliamdan bugüne geçen sürece dair şu değerlendirmede bulundu: “Bugün hiçbir yetkili, devlet görevlisi, kamu görevlisi 10 Ekim Gar Katliamı’na ilişkin bir cümle kurmuyor. Muhalefetin de bir kısmı yokmuş gibi, olmamış gibi davranıyor. Hala katliamın olduğu yere ilişkin bir anıt meydan düzenlemesi yapılmadı. Biz bütün bunlarla beraber on sene geçirdik. On senelik süre zarfında acımızı dindirecek, öfkemizi azaltacak, yasımızı bitirecek hiçbir davranış görmedik. Aksine her gün acımızı, öfkemizi artıran, yasımızı devam ettiren girişimler oldu. Şimdi ailelerimiz açısından çok önemli bir noktaya geldik. Geçen sene başlayan bir barış süreci var. Bu bizi çok heyecanlandırdı. Çünkü esasında 2015’te Ankara Gar Katliamı barış talebi ile yapılan bir mitinge saldırıdır. Bizler orada barış talep etmiştik. Elbette yeniden bir barış sürecine, bir barışa ihtiyacımız var. Ama biz bu barışa, geçen on senenin hesabının verilerek ulaşılabileceğini düşünüyoruz.”
‘Adalet istiyoruz’
Kocabıyık ancak adalet sağlandığı ölçüde 10 Ekim Katliamı’nın, Roboski’nin, Madımak’ın bir daha yaşanmayacağının vurgusunu yaptı. Kocabıyık, “2015 yılında olup biten neyse gerçek failler açığa çıkmadan, kamusal sorumluluk ortaya konmadan, bu konuda eli olan devlet görevlileri yargılanmadan bu sürecin başarıya ulaşması mümkün değil. Biz barışı bu şekilde değerlendiriyoruz. Adaletsiz bir barışın mümkün olmayacağını düşünüyoruz. Çünkü biz evlatlarımızı, anne babalarımızı, kardeşlerimizi, yoldaşlarımızı yitirdik. O katliamda yaralılarımızın üstüne gaz sıkıldı, su sıkıldı, dayak yedik, ceza aldık, sakat kaldık. Ama adalet isteğimizi asla bir intikam duygusuna dayandırmıyoruz. Barış isteyen bütün toplumsal kesimlerin de bu şekilde davranması gerekli. Ancak böyle gelecek tahayyülümüzü, ortaklık tahayyülümüzü beraber kurabiliriz” ifadelerini kullandı.
‘Yeniden düşünme ve anlama çabası’
Katliamın 10. yılı kapsamında 10 Ekim Avukat Komisyonu da birçok kişinin yer aldığı bir hafıza çalışması gerçekleştiriyor. “Dava, Barış, Katliam, Sorumluluk, Eylem, Politika, Emek, Yas, Mücadele ve Zaman” kavramlarının işleneceği çalışmaya ilişkin akademisyen Özgür Sevgi Göral şu bilgileri verdi: “Çalışmanın tam adı ‘10 Ekim’in 10. Yılında 10 Kavram. Alternatif Bir Karar Denemesi.’ Bir yanıyla bir hafıza ve kayıt tutma çalışması, bir yönüyle de 10. yılında 10 Ekim Katliamı’nı mümkün kılan politik konjonktürü, saldırının faillerini ve kimlerin sorumlu olduğunu, saldırıdan sonra hiç bitmeyen büyük mücadeleyi, bugünün konjonktüründe yeniden düşünme ve anlama çabası. Birbirimize yeniden güç verme, tüm bu kan deryasının ortasında yeni bir barış ihtimalinin aralandığı bugünlerde, onurlu bir barışın, eşit bir özgür yaşam hayalinin ne olduğunu düşünme çabası, tüm bunlar da hafıza kısmının yanında aklımızdaydı.”
‘Sonsuz gönüllü bir emek ile’
“Hedefimiz, 10 Ekim Katliamı unutulmasın, hesabı sorulsun diye, ilk günden itibaren canla başla mücadele edenlerin sonsuz çabasına, mütevazı bir katkı sunmak” diyen Göral şunları kaydetti: “Çalışmaya pek çok farklı gönüllü, çok cömertçe destek verdi. Başta çalışmayı birlikte tasarladığımız çok sevgili Duru Yavan, yazıları kaleme alan değerli yazarlarımız -10 Ekim’e kadar her gün bir yazı yayımlanacak-, yazıları seslendiren sanatçılar ve gönüllüler, yazılara şahane çizimler yapmış çizerler var. Hepsine sonsuz müteşekkiriz, bu çalışmayı emekleriyle, destekleriyle mümkün kıldılar. İnternet sitemizi hazırlayan arkadaşlarımız, tüm sosyal medya kampanyasını ve yazıların tasarlanması sürecini sonsuz bir emekle, hiç gocunmadan uğraşarak tamamlayan gönüllüler ve 10 Ekim Avukat Komisyonu’ndan avukatlar, herkes, çok büyük bir dayanışmayla çalıştı.”
‘Barış talebi toplumsallaşmalı’
10 Ekim Katliamı’nın gerçek bir barış inşasını amaçlayan en geniş kesimleri hedeflediğini kaydeden Göral, yürütülen ‘Barış ve Demokratik Toplum Süreci’ne ve barış taleplerine dair şu değerlendirmeyi paylaştı: “10 Ekim Katliamı, 2013-2015 yılları arasında süren Kürt meselesinde çözüm sürecinin çökmesinin ardından içine sürüklendiğimiz savaş politikalarına itiraz eden, barış talebinin emek eksenli taleplerle birleştirilmesini hedefleyen, gerçek bir barış inşasını amaçlayan en geniş kesimleri hedefledi. Bugün yeni bir barış ihtimalinin kapısı aralanmışken, barış inşasının sadece yukarıda değil esasen aşağıda, politik ve toplumsal hareketler arasındaki ittifaklarla ve barış talebinin toplumsallaşmasının ancak en genel bir sol/sosyalist programla mümkün olduğunu hatırlatıyor. Bir de, hesaplaşılacak çok fazla katliam olduğunu, bunun sadece 1990’larla sınırlı olmadığını düşündürüyor. Özellikle 2015’ten bugüne devam eden aşırı güvenlik eksenli ve savaş politikalarının şekillendirdiği siyasal konjonktür çok fazla şiddet üretti. Gerçek bir barış inşası 10 Ekim Katliamı’nın utançla, yasla, failleri koruyan resmi kurum ve kişileri ifşa ederek ve sorumluluk üstlenerek mümkün olur. Bunun epey uzağındayız hala, ama bu izi süren çok güçlü bir mücadele birikimi var.”
Göral, son olarak şunları söyledi: “Biz 10 Ekim Avukat Komisyonu’ndan avukat arkadaşlarımızın çağrısıyla bir araya geldik ve neyi nasıl yapacağımız üzerine epey bir süre birlikte düşündük aslında. Pek çok ihtimali konuştuktan sonra, devletin yazdığına karşı kendi alternatif kararımızı yazma kararına aldık. Sonra, 10 Ekim Katliamı’nı düşününce zihnimizde beliren ve katliamı en bütünsel ve en güçlü şekilde çağıran kavramlar ne olabilir diye kolektif biçimde epey çalıştık.”
