Kolombiya’da FARC-EP’den sonra en büyük solcu gerilla hareketi olan ELN sol ittifaktan başkan seçilen Gustavo Petro’ya müzakere kapısı açtı
Kolombiya’da Pazar günü yapılan ikinci tur başkanlık seçiminden tarihi bir sonuç çıkınca ELN gerilla hareketi ile de müzakerelerin yolunun açılabileceğinin sinyali verildi.
Halkların değişim yönünde oy kullanmasıyla 19 Haziran 2022 seçimleri sol için de sağ için de bir milat oldu. Sol partilerin oluşturduğu Pacto Histórico (Tarihsel Pakt Koalisyonu) adayı Gustavo Petro sağcı rakibi Rodolof Hernandez ile ikinci turda yarıştı. Eski gerilla liderlerinden olan ve Bogota belediye başkanlığı deneyimi bulunan Gustavo Petro oyların yüzde 50,5’ini alarak başkan seçildi. Seçimde başkan yardımcısı da siyah, feminist, ekolojist solcu Francia Márquez oldu.
Kendisi de “Movimento 19 de Abril” (M-19, 19 Nisan) hareketi mensubu olan Gustavo Petro, ülkenin ilk solcu lideri olarak, sol ittfakın ilk kazanan lideri olarak 7 Ağustos 2022’de sağcı Cumhurbaşkanı Ivan Duque’den başkanlık görevini devralacak. Görev sonrası Gustavo Petro’nun ELN gerillaları ile müzakere başlatıp başlatmayacağı merak konusuydu.
ELN açıkladı
Kolombiya’nın en büyük gerilla hareketi FARC-EP, devletle anlaşma imzaladıktan sonra legalleşip meclise girince gözler en büyük gerilla örgütü ELN’ye (Ulusal Kurtuluş Ordus-Ejército de Liberación Nacional) çevrilmişti.
ELN, Gustavo Petro’nun ülkenin yeni cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından barış görüşmelerine yeniden başlamaya istekli olduklarını duyurdu.
Gustavo Petro, seçim kampanyası boyunca daha önce askıya alınmış barış görüşmelerini yeniden başlatacağı vaadinde bulunmuştu. BBC’nin Bogota’daki muhabirinin değerlendirmesine göre, Petro’nun bu konuda başarıya ulaşması yüksek bir ihtimal.
Reuters’ın aktardığı yazılı açıklamada siyasi ve silahlı mücadelelerinde aktif olduğunu belirten ELN, “Örgüt aynı zamanda Şubat 2017’de başlayan barış sürecini devam ettirme eğilimini de sürdürüyor” dedi.
ELN, Petro’nun politik şiddetin üstesinden gelip, istihdam, girişimcilik ve tarımsal reformlarla birlikte barış sürecinin sürekliliği için planlar geliştirmesi halinde halk desteğine sahip olacağını kaydetti. ELN, ekonomik katılımın Kolombiya’nın marjinalleşmiş toplulukları için genişletilmesini talep etti.
Petro açıklamayı retweetledi
Gustavo Petro, “El Espectador” adlı hesaptaki ELN’in açıklamasını kişisel twitter hesabından retweetledi.
Tras victoria de Gustavo Petro, guerrilla del Eln abre la puerta al diálogo https://t.co/I0044ukvV7 pic.twitter.com/liW8nIwX1d
— El Espectador (@elespectador) June 20, 2022
FARC ile anlaşmanın canlandırılması
Gustavo Petro, ELN ile yapılacak barış müzakerelerine ek olarak, Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri-EP (FARC-EP) ile de 2016 yılında yapılan anlaşmaya uyacağı sözünü verdi. Sağcı Mevcut Devlet Başkanı Ivan Duque, FARC ile dönemin Devlet Başkanı Juan Manuel Santos arasında imzalanan anlaşmaya uymayarak silah bırakan, bazı üyeleri parlamentoya ve senatoya giren eski FARC gerillalarının paramiliter güçlerce öldürülmesini izliyordu.
ELN’nin son durumu
1964 yılında kurulan ELN’nin yaklaşık 2 bin 400 civarında silahlı üyesi olduğu tahmin ediliyor. 2016 Nobel Barış Ödülü sahibi eski Cumhurbaşkanı Juan Manuel Santos döneminde yapılan son barış görüşmesi de Bogota’daki bir bombalı eylemi bahane edilerek sonlandırılmıştı. Bugünün Devlet Başkanı Ivan Duque de ELN’ye rehineleri serbest bırakması çağrısında bulunmuştu. Duque’ün ELN ile müzakereleri başlatmaması eleştiriliyordu.
M-19 hareketi
Gustavo Petro da M-19 gerilla örgütünün (“Movimento 19 de Abril” (M-19, 19 Nisanhareketi) eski bir üyesi. Jaime Bateman Cayón, Iván Marino Ospina, Álvaro Fayad, Carlos Pizarro Leongómez tarafından 1970’lerde kurulan M-19 şehir gerillacılığı yapıyordu. Kolombiya başkanı Belisário Betancur 1983’te M-19’un kurucusu Jaime Batemán Cayon’un hayatını kaybetmesinden bir yıl sonra 1984’te M-19 ile Madrid’de müzakerelere başladı.
M-19 liderlerinden Carlos Toledo Plata’nın öldürülmesi ipleri yeniden gerdi. Gustavo Petro zamanla öne çıkıp M-19 lideri oldu. Gustavo Petro 1985’te tutuklandı,18 ay hapis verildi.
Gerilla hareketi M-19 Kasım 1989’da legalleşerek Demokratik İttifak Hareketi (Alianza Democratica M-19) adını aldı. Alianza Democratica M-19 1991’daki seçimde Kolombiya Temsilciler Meclisi’nde sandalyeler kazandı.
2002 Gustavo Petro, Kolombiya Temsilciler Meclisi’ne Bogota milletvekili olarak seçildi. Eski M-19 gerillalarıyla birlikte Via Alterna’yı (Alternatif Yol) kurdu. Çalışmaları nedeniyle “En İyi Kongre Üyesi” deniyordu.
Via Alterna ile Frente Social y Politico (Sosyal ve Siyasi Cephe) koalisyon yapıp Alternatif Demokratik Kutup Partisi oluşturdu. Sonraki yılalrda yeni ittifaklar geliştirdi. Gustavo Petro 2006 seçimlerinde de Alternatif Demokratik Kutup Partisi’nden aday oldu ve yüksek oyla senatör olarak seçildi. Sivillere karşı katliamlarda, işkencede görev alan paramiliter gruplarla ilişkiler yöneticilere karşı mücadele etti. Gustavo Petro Demokratik Sosyalist İlerici Hareketi’nden 30 Ekim 2011’de yerel seçimlerde Bogota Belediye Başkanı seçildi. Pacto Histórico (Tarihsel Pakt Koalisyonu) oluşturarak 2022 başkanlık seçimine hazırlandı.
Pacto Histórico’daki bileşenler
Haziran 2022 başkanlık seçimini kazanan Pacto Histórico (Tarihsel Pakt Koalisyonu); Kolombiya Humana, Yurtsever Birlik-Komünist Partisi, Alternatif Demokratik Kutup, Alternatif Yerli ve Sosyal Hareket, Kolombiya İşçi Partisi, Demokratik Birlik ve Hepimiz Kolombiya’dan oluştu. Alianza Verde de dışardan destekledi. Pacto Histórico liderlerinden Gustavo Petro, Gustavo Bolivar, Alexander López, Aída Avella, Iván Cepeda, María José Pizarro, Francia Márquez öne çıktı.
BOGOTA
