Orta Anadolu halkları ve özellikle Türkmen Alevi halkı Selçuklu ve Osmanlı’ya asla biat etmedi. Kadı ve Şeyhül İslamların “Bunlar Kızılbaş, mülhid, rafazi ve zındıklardır. Katli vaciptir. Kamilen katledilip malları ve canları müsadere edile” fetvası ile soykırıma tabi tutuldular
Kemal Bülbül
1239/40 Baba İlyas, Baba İshak Hareketi! Selçuklu dizenine karşı Maraş, Adıyaman, Malatya, Kayseri, Sivas, Yozgat, Tokat, Amasya, Çorum, Kırşehir yöresini ele geçirerek isyan eden halk hareketinin odak noktalarından biri de Bozok Yaylası, yani Yozgat idi. Baba İshak Hareketi’ndeki halk önderi Bagadın Koca soyundan gelenler Yozgat’a bağlı Bahadın beldesini kurmuştur.
Bozoklu (Bozok/Yozgat) Şeyh Celâl veya talipleri arasındaki adıyla Kızılbaş Şah Velî, Celâlî isyanlarına adını veren halk hareketini başlattı.
Celâlî İsyanları 16. ve 17. yy Osmanlı zulüm ve yağmasına karşı Anadolu’da Yavuz Selim döneminde başlayan ve I. Ahmet dönemine kadar devam eden ekonomik, sosyal, askerî ve siyasi halk hareketinin odak noktası da Bozok Yaylası yani bugünkü Yozgat’tır.
Osmanlı memurları tarafından sakalı ve bıyığı kesilip bu haliyle taliplerinin önünde hakaret ve işkenceye maruz kalan Sülünoğlu ve Hisarbeglü oymaklarının öncüsü Baba Zünnûn İsyanı, 1526 yılının Ağustos ayında, Bozok Sancak Beyi Mustafa Bey’in konağını basarak kuvvetleri ile isyan etti. İsyanı bastırması için yollanan kuvvetleri Kayseri’de yendi. Hürrem Paşa, Kayseri Sancak Beyi Berham Bey, İçel Sancak Beyi Ali Bey bu çatışmada öldüler.
Baba Zünnun, 26 Eylül 1526’da, isyanı bastırması için gönderilen Adana Sancak Beyi Pîrî Bey komutasındaki birliklere yenilerek talipleriyle birlikte katledildi!…
Bu zulüm ve katliam üzerine Türkmen Alevilerin dikkati Şah Kalender Çelebi’ye yöneldi.
Hacıbektaş Ocağı mürşidi Şah Kalender Çelebi Osmanlının halkı açlığa ve yoksulluğa mahkum eden vergi, devşirme asker vb zülüm ve katliamlarına karşı 1526’da isyan başlattı.
Kanuni Mohaç Seferi’ndeydi. Şah Kalender’in isyanı sırasında Çiçekli, Akça Koyunlu, Masadlı, Bozoklu ve Sünni Dulkadirli aşireti Osmanlı ile olan derin sorunları nedeniyle Şah Kalender Çelebi’nin yanında yer almıştı.
Çelebi Şah, defalarca Osmanlı güçlerini yenerek, Hacıbektaş, bugünkü Çorum, Tokat ve Yozgat yöresini, Sivas, Kayseri, Malatya yöresini ele geçirerek Dulkadiroğulları Beyliği başkenti Elbistan’a kadar ilerledi.
Şah Kalender Çelebi Kanuni’nin İtalyan/Rum Devşirmesi, Sadrazam Pargalı İbrahim tarafından kurulan Dulkadirleri altın ve tımar arazisi ile satın alma sonucu iç ihanete uğrayıp bugünkü Kayseri, Sarız yakınlarında Başsaroz veya Başsız ismi ile bilinen yaylaya çekildi. Osmanlı güçlerini yeniden ve yeni askerlerle tahkim eden Pargalı’nın güçleri ateşli silah da kullanarak toplu katliam yapıp Şah Kalender Çelebi’nin başını bal teknesinde Kanuni’ye gönderdiler! Böylece bir kere daha devşirmeler Alevi Türkmenleri soykırıma uğratmış oldu.
Bu isyanın etkileri devam ederken Sivas, Banaz’da Pir Sultan Abdal Osmanlı’ya başkaldırmış, isyan Sivas Valisi Hızır Paşa tarafından bastırılmış, Pir Sultan Abdal Sivas Mal Meydanı’nda idam edilmişti.
Orta Anadolu halkları ve özellikle Türkmen Alevi halkı Selçuklu ve Osmanlı’ya asla biat etmedi. Kadı ve Şeyhül İslamların “Bunlar Kızılbaş, mülhid, rafazi ve zındıklardır. Katli vaciptir. Kamilen katledilip malları ve canları müsadere edile” fetvası ile soykırıma tabi tutuldular.
Ayrıca Türkiye devrimci demokratik hareketinin birçok öncüsü ve mücadelecisi Yozgatlıdır. Örnek: Çerkez halkından olup Deniz ve Hüseyin’le idam edilen Yusuf Aslan.
Yine, Türkiye tarihinde bir ilk olarak sol ve sosyalistlerin 1965 seçimlerinde TİP ile Türkiye genelinde çıkardığı 15 milletvekilinin biri de Yozgat Milletvekili Yusuf Ziya Bahadınlı’dır.
(….)
Yıldız Dağındaki yıldıza sorun
O bilir yerini Pir Sultan Pirin
Banaza uğrayın mutlaka görün
Tamburuna kanat dürün turnalar
Erenler gerçeği kalbiyle sezer
Bozok Yayla’sında Celali gezer
Dağın eteğinde sahipsiz mezar
Üstünde semaha durun turnalar
Hünkardan el almış Kalender Şahım
Evvelim Bektaştır, Şahtır ervahım
Murat hasıl olsun kalmasın ahım
Zulüm zincirini kırın turnalar
“……….”
Turnalar Destanı’ndan Bülbili Şeyda
