El Faşer yakınlarındaki Tawila bölgesinde binlerce yerinden edilmiş insan barınaksız ve yiyeceksiz kalırken, kadınlar ve çocuklar ise uluslararası desteğin yetersizliği nedeniyle savaş suçlarına varan ağır ihlallerle karşı karşıya kalıyor
Sudan’da, özellikle Kuzey Darfur’daki El Faşer ve çevresinde, Hızlı Destek Güçleri’nin (RSF) şehirleri ele geçirmesiyle başlayan çatışmalar, siviller üzerinde yıkıcı etkiler yaratıyor. Binlerce kişi yerinden edilirken, kadınlar ve çocuklar sistematik tecavüz, cinsel taciz, işkence ve aşağılama gibi insan hakları ihlallerine maruz kalıyor; birçok çocuk akut yetersiz beslenme ve sağlık sorunlarıyla mücadele ediyor. Tawila gibi görece güvenli bölgelere ulaşmayı başaranlar dahi uzun ve tehlikeli yolculuklar sırasında şiddete uğruyor, ailelerinden ayrılıyor ve temel ihtiyaçlardan yoksun kalıyor. Uluslararası örgütler ve Sudanlı yetkililer, acil insani yardım, psikolojik destek ve güvenliğe erişim çağrısında bulunurken, bölgede yaşanan ihlallerin savaş suçu ve insanlığa karşı suç teşkil ettiği vurgulanıyor.
‘Gruptaki kızlara tecavüz edildi’
Batı Sudan’ın El Faşer şehrinden binlerce yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan Tawila bölgesinde, insani kriz derinleşiyor. NûJINHA, El Faşer’e yaklaşık 50 kilometre uzaklıktaki bölgede, Kuzey Darfur’da yaşanan soykırım ve sistematik şiddetten kaçan sivillerin yaşam mücadelesini yerinde gözlemledi. Harap olmuş çadırlar ve açlıkla mücadele eden çocukların çığlıkları arasında, Ruqaya Adam ile görüştü.
RSF’nin El Faşer’in kontrolünü ele geçirmesinin ardından Ebu Şuk kampından kaçtığını ve Tawila bölgesine ulaşmak için bir grup kız çocuğuyla birlikte yola çıktığını anlatan Ruqaya, “RSF, gruptaki kızlara tecavüz ederek ve bilinmeyen bir yere götürerek kaçmalarını engelledi. Bu saldırılar sonucunda iki kız çocuğu olay yerinde hayatını kaybetti” sözleriyle yaşananları anlattı.
Yol kenarında doğum yaptı
Ruqaya, sekiz aylık hamileyken yol kenarında bir doktor veya ebe olmadan erken doğum yapmak zorunda kaldığını, bu nedenle birçok sağlık sorunuyla karşı karşıya kaldığını aktardı. Yeni doğmuş bebeğini kucağında taşırken, şiddete ve işkenceye maruz kalarak Tawila’ya ulaşana kadar uzun mesafeler yürüyen Ruqaya, Tawila’da ise yiyecek ve sudan yoksun bir çadıra yerleştiğini söyledi.
Ruqaya’nın yedi yaşındaki kızı, yol kenarından ot toplayıp başkalarına satarak aileye biraz para kazandırmaya çalışıyor. Ruqaya, birçok ailenin kayıp kızlarını hala aradığını, ancak bugüne kadar sonuç alamadıklarını belirtti.
Destek eksikliği insani krize yol açacak
Tawila, çatışmanın başlangıcından bu yana hedef bölge oldu. Son aylarda, sınırlı kaynaklarına ve büyük yardım merkezlerine uzaklığına rağmen, binlerce yerinden edilmiş insanı güvenli bir yere kavuşturdu. Bölge, devam eden çatışmanın merkez üssü El Faşer’e yakınlığı nedeniyle özellikle risk altında. Aktivistler ve insani yardım çalışanları, yeterli destek olmadan devam eden yerinden edilmelerin daha geniş bir insani krize yol açabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Kuruluşların sahaya erişimi sınırlı
Bu risk, yaklaşan kış mevsimi ve hizmet sunmak için gerekli altyapının eksikliği ile birleştiğinde daha da ciddi hale geliyor. Tawila’daki durum, yüz binlerce sivilin barınak, sağlık hizmeti veya yeterli gıda olmadan yaşadığı bir tabloyu gözler önüne seriyor. Güvenlik durumunun kötüleşmesi nedeniyle kuruluşların sahaya erişiminin sınırlı olması, bölgedeki trajediyi Darfur krizinin küçük bir yansıması haline getiriyor.
Binlerce kişi Karni bölgesinde mahsur kaldı
Kuzey Darfur Yerinden Edilmiş Kişiler Koordinasyon Ofisi, Hızlı Destek Güçleri’nin El Faşer’den Tawila’ya giden yollarda kaçanları takip ettiğini ve bazılarını Karni bölgesinde topladığını açıkladı.
Tawila’daki insani durumun son derece sert ve tehlikeli olduğunu vurgulayan Ofis, bin 300’den fazla kişinin ateşli silah yaralarıyla mücadele ettiğini, bin 210 çocuğun akut yetersiz beslenme sorunu yaşadığını ve 700 yaşlının ilaç, su ve yiyecek eksikliği nedeniyle kritik durumda olduğunu bildirdi. El Faşer’den Tawila bölgesine ulaşmayı başaranların sayısının 15 bini aştığını doğrulayan Ofis, kaçanların çoğunun, yol boyunca yaralanmalara, şiddete ve tecavüzlere maruz kaldığını ve bu nedenle hem fiziksel hem psikolojik hem de sağlık sorunları yaşadıklarını aktardı.
‘Tecavüz bir silah olarak kullanılıyor’
Sosyal Refah Bakanı Salma Ishaq, Tawila bölgesindeki kadınların durumuna ilişkin ciddi endişelerini dile getirdi. Bakan Selma Ishaq, özellikle hikayelerini medyayla paylaşan kadınların güvenliği konusunda kaygılı olduğunu belirterek, “Hızlı Destek Güçleri’ne güvenilemeyeceği için uluslararası kuruluşlar ve yardım kuruluşları konusunda ciddi endişelerim var” dedi.
RSF’nin geçmişteki ihlallerine dikkat çeken Salma Ishaq, “Hızlı Destek Güçleri El Faşer’ı ele geçirdiği ilk gün, El Faşer Üniversitesi’nde 25 kız çocuğuna tecavüz edildi; bu olay tıpkı El Geneina’da yaşananlar gibi belgelendi. Tecavüze uğrayanlar El Geneina Üniversitesi öğrencileriydi ve bu suç, o dönemde internet erişimi olduğu için kayıt altına alındı. Üniversitedeki güvenlik kameraları da olayı belgeledi. Ancak internet erişimi ve güvenlik kameralarının eksikliği nedeniyle üniversiteler dışındaki kadınlara yönelik çok sayıda ihlal belgelenemedi” dedi.
‘Yerinden edilen kadınların desteğe ihtiyacı var’
Salma Ishaq ayrıca, RSF’nin sivillere karşı kullandığı sistematik taktiklere dikkat çekerek, “Hızlı Destek Güçleri, aç bırakma, öldürme, aşağılama ve tecavüz gibi yöntemleri bir silah olarak kullanıyor. El Faşer’den Tawila’ya kadar ‘Ölüm yolundaki kadınlar, şiddete, işkenceye, çıplak aramalara ve cinsel tacize maruz kaldılar. Yerinden edilen kadınların öncelikle güvenliğe, psikolojik desteğe ve insani hizmetlere erişime ihtiyaç duyuyor” ifadelerinde bulundu.
Savaş suçlarına karşı acil müdahale çağrısı
Darfur’daki Mülteci ve Yerinden Edilmiş Kişiler Kampları Genel Koordinasyonu, El Faşer’den Tawila’ya göç eden kadınlara yönelik trajik boyutta insan hakları ihlalleri olduğunu bildirdi. 150 kadının çatışmanın yarattığı tahribattan kaçmaya çalışırken tecavüze ve cinsel tacize uğradığını doğruladılar. İnsani yardım raporları, yerinden edilme sırasında kadınlara ve çocuklara yönelik ağır ihlallerin uluslararası hesap verebilirlik gerektiren savaş suçları teşkil ettiği konusunda uyarıda bulundu. Darfur bölgelerinde mahsur kalan binlerce sivilin kurtarılması için Birleşmiş Milletler ve insan hakları örgütlerinden acil müdahale çağrısında bulundular.
Bir haftada 32 çocuğa cinsel saldırı
Sudanlı Doktorlar Ağı, tıbbi ve saha kaynaklarına dayanarak, bir hafta içinde El Faşer’de 32 kız çocuğuna yönelik cinsel istismar vakasının belgelendiğini açıkladı. Bu olay, Hızlı Destek Güçleri’nin geçen Ekim ayında şehrin kontrolünü ele geçirmesi ve yerinden edilenlerin Tawila bölgesine ulaşmasının ardından gerçekleşti. Kaçanların yollarda saldırıya uğradığını belirten Doktorlar Ağı, bu ihlallerin savaş suçu ve insanlığa karşı suç teşkil ettiğine dikkat çekti. Ağ, acil uluslararası soruşturma yapılması, kurtulanların korunması ve tıbbi ile insani yardım kuruluşlarına sınırsız erişim sağlanması çağrısında bulundu.
Haber: Mervat Abdülkadir / NûJINHA
