Gaxan Bayramı’nı çeşitli etkinliklerle kutlayacak olan DAD İzmir Şube Eşbaşkanı Fırat Dikmen, bu yıl şiarımız ‘Demokratik toplumla barışa yürüyoruz, olacak’ dedi
Mezopotamya halkları tarafından her yıl 21 Aralık ile 13 Ocak tarihleri arasında farklı isimlerle kutlanan Khal û Gaxan, yeni yılın gelişini müjdeliyor. Aralık ayı, Dersîm bölgesindeki (Sewaz (Sivas), Erzingan (Erzincan), Gimgim (Varto), Çewlig (Bingöl), Xarpet (Harput)) Kızılbaş Alevilerinin en kutsal aydır.
Dersim Alevilerinin inancına göre, Gaxan ayının ilk günü kış mevsimine de girilen gün. 21 Aralık’ta ilk bayram olan Sere Salê (Yeni Yıl) hazırlıkları başlar. İlk kırk günlük üçlemenin bayramı olan Gaxan kutlamaları için hanelerde kutlama hazırlıkları başlar. Dersim mitolojisine göre Khal Gaxan, Aralık ayının üçüncü haftasında başlar ve Ocak ayının ilk haftasına kadar sürer.
Gaxan’da evler tek tek gezilerek darda olanlarla dayanışmak için erzak toplanır. Gaxan kutlamalarında simgeleşen karakterlerinden Veyvikê (gelin) bereketi ve yeni yılı, Khal/Kal ise eski yılı temsil eder.
İzmir’de de Demokratik Alevi Dernekleri (DAD) İzmir Şubeleri öncülüğünde Gaxan kutlamalarının hazırlıkları yapılıyor. İlki 27 Aralık’ta Çiğli Güzeltepe Mahallesi’nde olacak etkinliğin ikincisi ise 10 Ocak Bayraklı ilçesi Yamanlar Mahallesi’nde bulunan İsmet İnönü Kültür Merkezi’nde yapılacak.
‘Toplum bayramından vazgeçerse kendi kimliğinden de vazgeçer‘
Alevilerin dayanışma bayramı olan Gaxan üzerine ve kentte yapılacak etkinliklere dair bilgi veren DAD İzmir Şube Eşbaşkanı Fırat Dikmen, Gaxan’ın dardaki insanlar için toplumsal dayanışmayı ördüğünü belirtti. Fırat Dikmen, “Gidilen evlerde insanların ihtiyaçları belirlenir. Toplanan erzaklar paylaşılır. Yılın en zor zamanı olan Gaxan ayları yani Aralık ayı zemheri dediğimiz zamana denk gelir. Gaxan, toplumun tarihsel hafızasıdır. Dayanışma ve birliğin sağlandığı inançsal figüre tekabül eder. Yılın en zor zamanında insanların karamsarlığa gittiğini düşünürsek Gaxan, yılın zor zamanlarına hazırlanma bayramı olur. Gaxan, Reya Heq süreğinde inançsal takvimin başladığı bayramdır. Gaxan bugün gerçek anlamda kutlanması gerekiyor. Çünkü toplum bayramından vazgeçerse kendi kimliğinden de vazgeçer. İçinde bulunduğumuz ekonomik koşullar ve Türkiye şartlarında geçimin ne kadar zor olduğunu hepimiz biliyoruz” ifadelerini kullandı.
‘Dayanışma ve kom kültürünü yakalamak için bu bayramı kutluyoruz’
Asimilasyon politikalarıyla Gaxan’ın görünürlüğünü yitirdiğini anımsatan Dikmen, Gaxan’ın kutlanmama sebebinin Alevilik itikadından kopma ve egemenlerin Aleviler üzerinde kurduğu baskının sonucu olduğunu ifade etti. Gaxan’ın köylerin ve doğal toplumun ürünü olduğunu vurgulayan Fırat Dikmen, şehirlerde kutlanmasının oldukça zor olduğunu söyledi. Fırat Dikmen, “Alevilerin zihniyetinde olan dayanışma ve kom kültürünü yakalamak için bu bayramı kutluyoruz. Derneğimiz 2015’ten beri İzmir’de çeşitli etkinliklerle kutluyor. Son 5 yıldır önceliğimiz folklorik ögeleri, canlılığı ile olsun daha çok kapı kapı gezmek. Kimliğimizi burada korumak, bu bayramın yaşatılması için mahallelerden başlayarak kutluyoruz. Mahallelerde kutlama bittikten sonra büyük bir konser hedefleyerek Gaxan’ı tekrar kutluyoruz. Sanatçı dostlarımız, kadın koromuzla konser vererek daha fazla görünür kılmaya çalışıyoruz. 27 Aralık’ta Çiğli’nin Güzeltepe Mahallesi’nde Sofyan Derneği ve Goşkar Ekoloji Derneğiyle beraber davul zurna eşliğinde Gaxan’ı karşılayacağız. 10 Ocak’ta da İsmet İnönü Kültür Merkezi’nde sanatçı arkadaşımız Burhan Karakaş’la birlikte Gaxan dayanışma konseri düzenleyeceğiz. Bu yıl şiarımız ise ‘Demokratik toplumla barışa yürüyoruz’ olacak. Konserimize bütün duyarlı canları bekliyoruz” diye konuştu.
Haber: Can Kırbaş \ MA
