İktidara getirilen HTŞ’nin katliam ve baskılarına karşı ademi merkeziyetçi bir yönetim talebiyle sokağa çıkan Aleviler, katliamla karşı karşıya kaldı. Uluslararası kuruluşların raporlarına göre, son bir yılda HTŞ tarafından binlerce Alevi katledildi
Suriye’de iktidara getirilen Ahmed El Şara yönetimindeki Heyet Tahrir el-Şam’ın (HTŞ) 8 Aralık’ta Şam’ı ele geçirmesinin ardından geçen bir yıl boyunca, HTŞ ve bünyesindeki silahlı grupların saldırıları artarak sürdü. İç savaş döneminde HTŞ Alevilere yönelik saldırılar düzenlerken, iktidara getirilmesinin ardından da saldırılarını sürdürdü. İktidara gelmesinin ardından saldırılarına Dürzi ve diğer etnik azınlıkları da ekleyen HTŞ, 27 Aralık Cumartesi günü federatif ve ademi merkeziyetçi bir yönetim talebiyle düzenlediği eylemleri hedef alarak, 10 Alevi’yi katletti, onlarcasını da yaraladı.
HTŞ 10 Mart Mutabakatına uymuyor
Yönetiminin bir yılını geride bırakan HTŞ, Şam’ı ele geçirmesinin ardından ilk saldırılarını Alevilerin yoğun olarak yaşadığı sahil kentlerine yöneltti. Nüfusun yaklaşık yüzde 10’unu oluşturan Aleviler’in ağırlıklı olarak yaşadığı Lazkiye ve Tartus ile daha az yoğunlukta oldukları Humus, Hama ve Şam’da DAİŞ’le başlayan saldırılar, HTŞ’nin iktidara getirilmesiyle yeni bir boyut kazandı. HTŞ’nin kontrolünde bulunan bölgelerde yaşanan saldırılara QSD’nin doğrudan müdahale edememesi nedeniyle Alevilere yönelik ihlaller, uluslararası tepkilere rağmen sürüyor.
HTŞ ile QSD arasında imzalanan ve kamuoyunda “10 Mart Mutabakatı” olarak bilinen anlaşmada, Aleviler ve diğer halklara yönelik saldırıların durdurulması maddesi yer almasına rağmen, HTŞ bu maddeyi hayata geçirmedi. Yıl sona ererken Alevilere yönelik saldırılar katliam boyutunda devam ediyor.
Alevi düşmanlığı
HTŞ, 8 Aralık 2024’te Şam’ı ele geçirdikten kısa bir süre sonra, Mart ayında “Esad rejimine bağlı askerlerin bulunduğu” iddiasıyla Lazkiye’ye saldırı düzenledi. Ancak saldırıların hedefinin rejim güçlerinden ziyade Alevi halkı olduğu ortaya çıktı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin (SOHR) verilerine göre bu saldırılarda 500’den fazla kişi yaşamını yitirdi. 23 Mart 2025’te İnsan Hakları ve İnsani Takip Komitesi tarafından yayımlanan raporda ise 6–9 Mart tarihleri arasında Alevilere yönelik 25 ayrı katliam saldırısının gerçekleştirildiği ve 2 bin 246 kişinin katledildiği belirtildi. SOHR’un 25 Mart’ta yayımladığı bir diğer raporda da Lazkiye, Tartus, Hama ve Humus’ta Alevilere yönelik 62 katliam saldırısının yaşandığı, bin 659 kişinin yaşamını yitirdiği kaydedildi.
Katliamların yoğunlaştığı süreçte QSD’nin müdahale edeceğini açıklamasının ardından HTŞ ile QSD arasında 10 Mart Mutabakatı imzalandı. Ancak saldırılar kısa süreliğine durduktan sonra, HTŞ bünyesindeki grupların Alevilere yönelik tacizleri sürdü ve yeniden katliam boyutuna ulaştı. Bu süreçte binlerce Alevi daha yaşamını yitirdi.
Sorumlular cezasız kaldı saldırılar derinleşti
HTŞ’nin Temmuz ayında Mart katliamlarına dair hiçbir sorumluyu yargılamaması, aksine failleri aklamasıyla birlikte Alevilerin yaşadığı bölgelere HTŞ kontrol noktaları kuruldu. Bu noktalarda kaçırma ve bireysel infaz vakaları yaşanmaya başladı. Kasım ayında ise Humus’ta Şam Geçici Yönetimi güçleri Alevilere yönelik yeni saldırılar gerçekleştirdi. Evlerin yakıldığı, sokaklarda Alevilerin hedef alındığı saldırıların ardından protesto amacıyla sokağa çıkan kitlelere HTŞ’ye bağlı gruplar müdahale etti. Onlarca kişi yaşamını yitirdi. Protestoların ardından Humus ve Hama’da rejime bağlı silahlı gruplar yeni katliam çağrıları yaptı.
Kaçırmalar köleleştirme ve inanca saldırılar
HTŞ ve bağlı çetelerin saldırıları yalnızca toplu katliamlarla sınırlı kalmadı. Lazkiye ve Tartus başta olmak üzere birçok bölgede Alevilerin kaçırılarak katledildiği, kadın ve çocukların köleleştirildiği vakalar arttı. Birleşmiş Milletler’in Temmuz ayında yayımladığı rapora göre, yaşları 3 ile 40 arasında değişen çok sayıda kadın ve çocuk gündüz vakti kaçırıldı. Raporda, ailelerin tehdit edildiği ve HTŞ’nin herhangi bir soruşturma başlatmadığı vurgulandı. Kaçırılan kadın ve çocukların cinsel saldırıya maruz kaldığı ve zorla evlendirildiği belirtildi. Uluslararası Af Örgütü de Şubat–Haziran 2025 tarihleri arasında en az 36 Alevi kadın ve çocuğun kaçırıldığını açıkladı. HTŞ ve ona bağlı gruplar, Alevilerin ibadethanelerini de hedef aldı. Mart 2025’ten bu yana onlarca Alevi türbesi yakıldı ya da tamamen tahrip edildi.
Kaynak: MA
