Freedom House’un hazırladığı “Dünyada Özgürlükler 2019” raporuna göre Erdoğan her nekadar ‘özgürlükler ülkesi’ dese de Türkiye, bir kez daha “özgür olmayan” ülkeler kategorisinde yerini aldı
Merkezi ABD’nin Washington kentinde bulunan Özgürlük Evi (Freedom House), “Dünyada Özgürlükler 2019” raporunu açıkladı. 195 ülkenin değerlendirildiği raporda 86 ülke “özgür”, 59 ülke “yarı özgür”, 50 ülke ise “özgür olmayan” kategorisine göre sınıflandırıldı. “Özgür olmayan” ülkeler kategorisindeki 50 ülke içinde durumu en kötü olan, sivil özgürlükler ve siyasi hakların en ağır biçimde ihlal edildiği 13 ülke şöyle: Suriye, Güney Sudan, Eritre, Türkmenistan, Kuzey Kore, Ekvator Ginesi, Suudi Arabistan, Somali, Sudan, Tacikistan, Özbekistan, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Libya. Her nekadar Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz aylarda “Türkiye’yi 16 yıl öncesiyle karşılaştırdığımızda, yasaklardan ziyade özgürlüklerin konuşulduğu bir ülkede yaşıyoruz” demiş olsa da rapora göre Türkiye geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da “özgür olmayan” 50 ülke arasında yerini aldı. Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere göre 2018’in Haziran ayında Türkiye’de cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinin Olağanüstü Hal (OHAL) döneminde aynı anda yapıldığına dikkati çeken rapor, OHAL’in daha sonra kaldırıldığını ancak hükümetin gazetecileri, hak savunucularını ve akademisyenleri toplu halde tutuklamaya devam ettiğini kaydetti. Freedom House’un 2018 yılı raporunda Türkiye ilk kez “özgür olmayan” ülkeler kategorisine düşürülmüştü.
Kaşıkçı hatırlatması
Raporda ayrıca sınırlarının ötesine uzanıp yurt dışında yaşayan vatandaşlarını hedef alan ülkelerin sayısında artış kaydedildiği tespitine yer verdi. Freedom House’un raporuna göre, aralarında Rusya, Çin, Türkiye, İran ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin de bulunduğu 24 ülke, yurtdışında yaşayan muhalif vatandaşlarını “taciz etti”, “iade talebinde bulundu”, “kaçırmaya kalkıştı” ve “suikastta bulundu”. Raporda, Suudi Arabistan’ın gazeteci Cemal Kaşıkçı’yı Türkiye’de suikast düzenleyerek öldürmesi, otoriter rejimlerin düşmanlarını sınır ötesinde nasıl hedef aldığının en açık örneği olarak nitelendi.
Özgürlükler düşüşte
Freedom House’un özgürlük raporuna göre 2018 yılı, tüm dünyada özgürlüklerin art arda giderek gerilediği 13’üncü yıl oldu. Muhalif grupların yasaklandığı, bu grupların liderlerinin tutuklandığı, iktidar sahiplerinin görev sürelerinin uzatıldığı, bağımsız medya üzerindeki baskıların arttığı otoriter rejimlerin sayısında da yükselme gözlendi. Soğuk Savaş’tan sonra demokratikleşme sürecine giren ülkelerde kayırmacılık, yolsuzluk ve antiliberal popülist hareketlerde artış yaşanırken bu gibi eğilimlerin popülist siyasi güçler tarafından sağlam demokrasileri bile sarsmaya başlaması, güçler ayrılığı gibi temel ilkelerin reddedilmesi ve azınlıklara yönelik ayrımcı uygulamaların artması, son derece kaygı verici unsurlar olarak sıralandı. Freedom House’a göre daha önce hiçbir Amerikan başkanı, şimdiye kadar demokrasinin temellerine, kurallarına ve ilkelerine Trump kadar saygısızlık göstermedi. Rapora göre, Trump’ın güçler ayrılığı, hür basın, bağımsız yargı, yolsuzluklarla mücadele ve en önemlisi seçimlerin meşruluğuna yönelik saldırıları, Amerika’nın anayasal sistemini ve ülkenin özünde yatan değerleri tehdit ediyor.
WASHİNGTON
