Meclis İnsan Hakları Komisyonu’nun Sincan Cezaevi Raporu’nda hasta tutuklulara değinilmedi.
Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu bünyesinde toplanan Hükümlü ve Tutuklu Haklarını İnceleme Alt Komisyonu’nun 17 Ocak tarihinde Sincan Cezaevi’ne yaptığı komisyon ziyareti sonrası hazırladığı “Sincan Ceza İnfaz Kurumları İnceleme Raporu”nu görüştü.
Komisyonda okunan raporda, hasta tutuklulara dair hiçbir ifadeye yer verilmedi. İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi’nin raporlarına göre, 458’i ağır, bin 334 hasta tutuklu, Sincan cezaevinde ise 10 kadın hasta tutuklu bulunuyor. İHD hasta tutulularla ilgili raporları Adalet Bakanlığı’na da bu yıl içinde sunmuştu.
Komisyon gelmeden cezaevinin haberi olmuş
Komisyon üyesi ve Hakların Demokratik Partisi (HDP) Mardin Milletvekili Ebru Günay, rapora şerh düştü. Komisyonun Sincan Cezaevi ziyaret öncesi, cezaevi idaresinin haberdar edildiği bilgisi verilen şerhte, “Cezaevi yönetiminin haberdar edilmesi bazı eksikliklerin bir günlüğüne tamamlanması sonucuna yol açmış olup bu nedenle ziyaretten edindiğim izlenimlerin sağlıklı olmadığı hususunu vurgulamak isterim. Ayrıca ziyaretin belirli saatlere bölünmüş olması da cezaevindeki durumu tam olarak tespite imkan vermemiştir. Altını çizmek istediğim bir diğer husus ise cezaevindeki mahpusların yaşadıkları kaygıdan kaynaklı olarak şikayetlerini tam olarak ifade edememeleri olmuştur” diye belirtti.
Günay, hem ziyaret sırasında tespit ettiği hem de tarafına ulaştırılan şu ihlallere yer verdi:
* Koğuşlara sıklıkla baskın düzenlendiği, aramalar yapıldığı, arama esnasında koğuşların dağıtıldığı,
* Gazete, dergi, kitap ve radyonun yasaklandığı, tv kanallarında ise yalnızca idarenin izin verdiği kanalların gösterildiği,
* Mahpusların hastane ve mahkemelere gidişlerinde sözlü ve fiziki saldırıların uygulandığı,
* Açık görüş saatlerinin kısa tutulduğu,
* Şartlı tahliye hakkını elde eden mahpuslara verilen basit disiplin cezaları ile bu haklarının ellerinden alındığı,
* Koğuşlarda esas duruş ve askeri sayım dayatmasının yapıldığı,
* Hasta mahpusların durumunun vahamet arz ettiği ve hastane sevklerinin yapılmadığı, ağır hastalık hallerinde dahi hastaneye ya geç götürüldükleri yahut hiç götürülmedikleri, doktorların hasta mahpusları tedavi etmelerinin engellendiği,
* Bazı zamanlarda havalandırmaya çıkma, sohbet, spor haklarının engellendiği,
* Cezaevinde anneleri ile birlikte kalmak zorunda olan 42 çocuk mevcut olup; çocuklar için son derece gerekli olan beşik, bebek bezi, ilaç, vitamin, süt, mama, cici bebe, meyve, oyuncak gibi ihtiyaçlarının temininde sorunlar yaşandığı, anneleri ile birlikte kalmak zorunda olan çocuklar için geniş yaşam alanlarının sunulmadığı, hastalık hallerinde ani müdahalelerin yapılmadığı,
* Çocuk cezaevinin fiziki koşullarının yaşamaya tamamen elverişsiz olduğu, nem ve hijyenik olmayan koşullarda bulunmaya zorlandıkları,
* Çocuklar için sportif faaliyetler için kurslar açıldığı söylense de Sincan cezaevi ziyaretinde çocukların başvurmalarına rağmen bu kurslara alınmadıkları,
* Koğuşların son derece kalabalık olduğu ve kalacak yer sorununun yaşandığı,
Mahpusların avukatları ile görüşmelerinin zaman zaman engellendiği ve bu nedenle savunma haklarının kısıtlandığı,
* Kantinde satılan ürünlerin pahalı ve yetersiz olduğu,
* Kadın cezaevinde kalan kadın mahpuslara yönelik çıplak arama dayatması uygulandığı,
* Mahpusların ikametgâhlarından ve ailelerinden uzak olan Sincan Cezaevi’nde kalmaları sonucu ziyaret haklarının fiilen engellendiği,
* Hasta mahpuslara diyet gıda verilmemesi,
* İaşelerin yetersiz oluşu,
* Cezaevinde tek bir diş hekimi olması ve yarı zamanlı çalışıyor olmasından kaynaklı diş muayenelerinin aksaması ve uygun tedavilerin yapılamaması.”
Şerhte, “Gerçekleştirdiğimiz cezaevi ziyareti sonrasında Sayın İdris Baluken’ in ve kadın mahpusların koğuşlarının, aramaya tabi tutularak bir nevi talan edilmesi yukarıda saymış olduğum ihlallerin en somut kanıtıdır” ifadesi yer aldı.
En fazla başvuru cezaevlerinden
Toplantıda Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyon Başkanı AKP Bursa Milletvekili Hakan Çavuşoğlu, 2 Temmuz 2019 tarihi itibariyle komisyona yapılan toplam başvuru sayısının 2 bin 529 olduğu bilgisini verdi. Bu başvurulardan 2 bin 393’ü hakkında gerekli işlemlerin yapıldığı belirtilirken, işlem yapılıp cevabı beklenen başvuru sayısı ise 379. Komisyona, cezaevleri sorunlarına dair gelen başvuru sayısı bin 951ile ilk sırada.
Cezaevinde 42 çocuk kalıyor
Raporda, Sincan Kadın Kapalı Cezaevinde anneleriyle birlikte kalan çocuk sayısının 42 olduğu belirtilerek, kadınların çocukların ihtiyaç duydukları gıdaların temininde sorunların yaşandığına, kendilerinin hastane sevklerinin gereği gibi yapılmadığı ve özellikle ortak alanların ısınmasında sorunlar yaşandığı belirtildi. Günlük su kotasının kişi başına soğuk su bakımından 120 litre olduğu, sıcak su bakımından ise 40 litre olduğu, bu miktarın kişisel ihtiyaçlar bakımından yeterli olmadığı ve özellikle kullanılan suyun (musluk açıldığında gelen ilk kısmı) büyük bir bölümünün kirli ve paslı olması nedeniyle kullanıma elverişli olmadığı, hem suyun günlük kotasının artırılması gerektiği hem de kir ve pas sorununun çözülmesi gerektiği yönünde şikayetlerin olduğu belirtildi.
Su kotaları yetersiz
Sincan F Tipi Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumu’nda ise, günlük su kotasının kişisel ihtiyaçlar bakımından yeterli olmadığı ve özellikle suyun büyük bir bölümünün kirli ve paslı olması nedeniyle kullanıma elverişli olmadığı belirtildi. Kütüphanede bulunan kitap sayısı ve çeşitliliğin az olduğu, dışarıdan gelen kişisel eşyaların içeri alınmasında da ciddi sıkıntıların olduğu ifade edildi. Fiziksel yetersizlikler, kapasite üstü hükümlü ve tutuklunun barındırıldığı yer aldı.
MA / Diren Yurtsever
