Ekonomik kriz nedeniyle zor günler yaşayan çiftçiler, artan girdi maliyetlerinin yanı sıra iktidarın tarım politikalarından da şikayetçi. Muğla’nın Milas ilçesinde 40 yıldır pamuk üreticiliği yapan çiftçi Yılmaz Uyanık, zamlardan kaynaklı ekim yapamaz duruma geldiklerini söyledi.
Babadan kalma toprakları ile 40 yıldır çiftçilik yaptığını belirten Uyanık, pamuk yetiştiricisinin ürettiği ürünün fiyatını belirleyememesinin de büyük sorun olduğunu kaydetti. Uyanık, “Her sektörde çiftçi kendisi belirler ama bizim bunu belirleme şansımız yok. Alıcı, kendisi belirliyor ama masrafını biz ödüyoruz” dedi.
‘Böyle giderse ekemeyeceğiz’
Ekilen arazi bakımından Türkiye’nin pamuk ihtiyacının üçte birini karşılayabildiklerini söyleyen Uyanık, ancak maliyetlerin yüksek olduğuna vurgu yaptı. Uyanık, artan maliyetler ile ilgili şu sözleri ifade etti: “Tarla kirası ve ekiminden toplamına kadar düşünürsek 4 TL’nin üzerinde bir maliyeti var. Bugünün şartlarında düşünürsek bizim 3 buçuk TL’den pamuğu satarsak masrafı karşılamıyor. Böyle olursa da ekememeye başlayacağız. Bu yıl fiyatlarımızda sıkıntı var. Çünkü pamuğun dünya borsası düşüyor. Türkiye borsası da düşüyor ve bilindiği üzere ülkede bir ekonomik kriz var. Hal böyle olunca yaşanan sorun ve sıkıntılar üreticiye yansıyor.”
‘Akaryakıt desteği verilsin’
Çiftçiyi en çok akaryakıt maliyetlerine gelen zamların etkilediğini ifade eden Uyanık, devletin çiftçiyi düşünmediğini söyledi. Uyanık, pamuk ekiminin zorluğu ile ilgili ise şu şöyle konuştu: “Ektiğiniz ürünün tarlada kaç kilo vereceğinin bir hesabı yok. Doğa size ne verirse. Zamlar demek senin elindeki kârın ve kazancın gitmesi demektir. Eğer düşük bir verim veya yağışlı bir yıla denk gelirseniz akaryakıt zamları bizim kazancımızdan götürüyor. Biz çiftçilerin ayakta kalması için akaryakıt desteği verilsin.”
Tohum fiyatı yüzde 80 arttı
Dışa bağımlılığım tohum fiyatlarını da etkilediğini söyleyen Uyanık sözlerini şöyle noktaladı: “Tohumun kilosu yaklaşık 22 TL. Tohum, dışarıdan geldiği için çok büyük maliyetle geliyor. Geçen sene ile bu sene arasında yüzde 80- 90 gibi bir artış var. Çiftçiye verilen destek ortada bir dönüm için 3- 4 litre mazot veriliyor. Biz bir dönüm arazide 30 litre yakıyoruz. Verilen destek devede kulak kalıyor. Eskiden verime göre veriliyordu. Şimdi standart verim oluştu. Fiyatı düşük 80 kuruş gibi bu da bizim için yeterli bir miktar değil. Eğer bu yıl yeni bir şey açıklanırsa yani pamuğun satışı 5 liraya gelirse biz ancak gelecek yıl ekecek duruma geleceğiz yoksa bu gidişle zor.”
Çiftçinin geliri 2013’ten bu yana düşüyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması”nın 2018 yılı sonuçları, her geçen gün artan ithalat ve maliyetlerle boğuşan çiftçinin içinde bulunduğu sefaleti de gözler önüne seriyor. Araştırmaya göre, 2013 yılında tarım sektöründe 6 bin 252 dolar olan hane halkı fert geliri 2018 yılında yüzde 36.9 oranında azalarak 3 bin 945 dolara düştü. Araştırmayı değerlendiren Tarım Politikaları ve Tarım Örgütlerinden Sorumlu CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, tarımdaki kötü gidişin üreticinin gelirlerine de yansıdığına dikkat çekerek, “Üreticinin son 6 yıldaki kaybı 2 bin 307 dolar. Bu rakamlar da gösteriyor ki, çiftçinin geliri 2013 yılından bu yana düşüyor. Mevcut tarım politikalarında ısrar edilirse 10 yıla kalmaz, tarlada üretici bulunmaz. 2013 yılı ekonomide bir milat oldu. Milli gelirdeki en büyük düşüş tarım sektöründe yaşandı. Bunun en büyük delilini de ekilmeyen araziler ve Çiftçi Kayıt Sistemi’nden ayrılan 700 bin çiftçi gösteriyor” dedi.
