Hava kirliliği dünyanın dört bir yanını sardı. Avrupa’da bazı ülkelerde olağanüstü durum ortaya çıkarken Türkiye’de onlarca kent aynı kaderi paylaşıyor. Bursa ve Iğdır’ın kirlilik raporları açıklandı
Küresel iklim krizinin yaşandığı bu dönemde, Avrupa’nın bir kısmı kış ortasına göre daha sıcak havanın neden olduğu kirliliği yaşıyor. Özellikle İtalya, Bosna, Sırbistan, Kosova ve Makedonya’da rekor düzeyde hava kirliliği karşısında olağanüstü önlemler alınıyor. Diğer yandan Türkiye’nin en kirli kenti olarak nitelenen Iğdır’da kömür yakılmamasına karşın kirlilik korkunç boyutlarda olduğunu gösteren rapor yayınlandı. Bir diğer raporda ise Bursa’da kirli havanın binlerce insanın erken ölümüne yol açtığı açıklandı.
İtalya’da partikül patlaması
Avrupa’nın güneyindeki bir dizi kentten kuru güneşli hava ve hafif rüzgar döneminin uzamasından ötürü hava kirliliği çok yüksek düzeylere çıktı. İtalya’da başkent Roma dahil büyük şehirlerde kirlilik oranlarını düşürmek için dizel araçların trafiğe çıkmasına geçici yasak getirildi. Roma’daki 13 bölgenin en az 9’unda yasal limitlerin çok üstünde partikül madde (PM10) kirliliği saptandı. Havası her dönem kirli olan Milano, Torino ve Bolonya kentleri de havadaki aşırı partikül artışı nedeniyle başkenttekine benzer önlemler alınmaya başlandı. İtalya’da yasal sınır metreküpte 50 mikrogram PM10 iken, Bolonya’da bu oran 125’e kadar yükseldi. Araba motorlarından salınan PM10 ve PM2.5 partikülleri, akciğerlerin derinlerine nüfuz ettiğinden, aşırı yoğunlukları ciddi sağlık tehdidi oluşturuyor.
Bosna’da alarm ilan edildi
Diğer yandan Güneydoğu Avrupa ile Balkanlarda yer alan Bosna-Hersek’in pek çok kentinde de insanlar gaz maskeleri takarak sokaklara döküldü. Hava kirliliği protestolarında hükümetten harekete geçmesi talep edildi. Hafta sonunda ‘alarm’ ilan eden Bosnalı yetkililer, yollarda araç sayısını azaltmaya yönelik yasaklar uygulamaya başladı. Teleferik ücretlerinde indirime gidilerek halka ‘dağlara çıkma’ tavsiyesi yapıldı. Saraybosna’nın yanı sıra Sırbistan’ın başkenti Belgrad, Kosova’nın başkenti Priştine, Makedonya’nın başkenti Üsküp’te kirlilik yaşanıyor. Sırbistan Başbakanı Ana Brnabic, araçların karbon salınımını daha sıklıkla ve daha sıkı denetleme, enerji santrallerine filtre takma ve ağaç dikme programını açıkladı.
Iğdır’da tüm yıl hava kirli
Iğdır’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ait Hava Kalitesi İstasyon verilerine göre, ölçülen parametrelerden PM10 (Partikül madde) değerlerinin hem yaz mevsiminde hem de kış mevsiminde ulusal sınır değerlerin çok üzerinde olduğu ortaya çıktı. Iğdır’da hava kalitesinin iyileştirmesi amacı ile ‘Iğdır Hava Kirliliği Kaynaklarını Arıyor’ projesi düzenlendi. Proje ile Iğdır’daki hava kirliliği parametreleri akademik olarak araştırıldı. Katı yakıtların denetlenmesi ve minimum seviyeye indirilmesi, motorlu taşıtlardan kaynaklanabilecek kirliliğin denetim altına alınması ve şehrin büyük bir bölümünün (yüzde 80) doğal gaza geçmesine rağmen PM10 kaynaklı hava kirliliği azalmadı.
2017 yılında 4 bine yakın insan öldü
Bursa Çevre Platformu tarafından 16 Ocak 2020 Perşembe günü BAOB Ortak Toplantı Salonu’nda Bursa’nın Hava Kirliliği Raporunu açıklandı. Prof. Dr. Kayıhan Pala’nın sunduğu raporda daha önceki yıllarda olduğu gibi nefes almakta güçlük çektiğimiz 2019 yılında Bursa’daki hava kirliliğini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın verileriyle ortaya koydu. Dünya Sağlık Örgütü tarafından hava kirliliği risk değerlendirmesi için hazırlanan program (AirQ+) kullanılarak Bursa için hava kirliliğinin yol açtığı erken ölümler 2017 yılı için tahmin edilmiş ve hava kirliliğinin Bursa’da 3098 kişinin (En az 2100, en fazla 3964 kişi) erken ölümüne yol açtığı hesaplanmıştı. Uzun yıllardır Bursa’nın havası kirli olduğu halde, Bursa’yı yönetenler bu çok önemli halk sağlığı sorununu çözmek için yeterli çabayı göstermediği açıklamada yer aldı.
EKOLOJİ SERVİSİ
