Xarpêt’in (Elazığ) Maden İlçesi’nde maden yığınlarının heyelan riski olduğu gerekçesiyle pek çok yapı tahliye edildi. Diğer yandan Cengiz Holding bölgede her yıl 28 milyar ton toprağı çıkarıp yeni atık yığınları oluşturmaya hazırlanırken, halk ise ilçeden sürülmek isteniyor
Yusuf Gürsucu / İstanbul
Yıldızlar SSS Holding’in 2004 yılında özelleştirme yoluyla ele geçirdiği Eti Gümüş AŞ’nin Xarpêt’in Maden ilçe coğrafyasında 20 yılı aşkın süredir işlettiği bakır madeni bölgede yarattığı yıkımlar sürerken, bu kez heyelan riski ortaya çıkardı. Heyelan riski nedeniyle, Hükümet Konağı ve İlçe Emniyet Müdürlüğü dahil olmak üzere ilçedeki 278 konut ve 232 iş yeri tahliye edilirken, evleri boşaltılan yurttaşlara yeni yerler tahsis edilmediği bildirildi. CHP Maden İlçe Başkanı Göksel İlhan, ilçedeki bakır fabrikasının atıklarının yıllarca belirli noktalara yığılmasının toprakta kaymalara neden olduğunu belirterek, “Bu atıklar ilçenin birçok yerini etkileyerek büyük riskler oluşturuyor” dedi.
Halkın umudunu sömürüyorlar
Diğer yandan Xarpêt’de yıllardır sondaj çalışması yürüten Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), önemli maden rezervlerine ulaştığını açıklamıştı. Elazığ’ın Maden ilçesine bağlı Sağrılı köyü Kısabekir ve Seterli mevkilerinde bakır, altın, çinko, kobalt ve birçok madenin yer aldığı ve maden rezerv değerinin 30 milyar dolar civarında olduğu ileri sürülürken, Cengiz Holding’in Maden hakkında bazı yandaş basın organlarında çıkan haberlerle, yurttaşların tesisin mutlaka maden ilçesinde kurulmasını istedikleri işlenirken, bölge halkının geçmişten gelen yıkımları unutup, madenin kabul görmesi yönünde faaliyet yürüttükleri ve bu yolla işsizlikten perişan durumda olan halkın umutlarıyla oynadıkları izlendi.
Heyelan iddiasına halktan tepki
Yıldızlar SSS Holdinge bağlı Eti Gümüş AŞ’nin Maden ilçe coğrafyasında yarattığı yıkım sürerken MTA tarafından işletilip geçmişte işçi kenti olan ve 20 bin nüfustan 4 bin nüfusa inen ilçenin yeniden canlanacağı beklentisi ilçe halkı üzerinde yaratılmak isteniyor. Yıldızlar Holding’in atık dağlarıyla oluşturduğu alanın çevresinde yaşayan yurttaşların evlerinin “Doğal olmayan heyelan” riski taşıması nedeniyle 2022 yılında boşaltılması gündeme geldiğinde, “Maksatları buranın da altını kazıp cevher çıkarmak rant sağlamak” istiyorlar sözleriyle açıklamalara tepki göstermişlerdi. Yurttaşlar maden ilçesini ortadan kaldırmayı amaçladıklarını ve ilçe coğrafyasının tamamen madenlere peşkeş çekilerek, halkıda süreceklerini belirtiyorlar.
Cengiz Holding Elazığ’da
Cengiz Holding’in özelleştirme yoluyla ele geçirdiği Eti Bakır AŞ’den yapılan açıklamada Eti Bakır’ın, Küre ve Samsun’dan başlayarak Mêrdîn’de (Mardin) devam ettirdiği madencilik girişiminin yeni adresinin Xarpêt oldu. Eti Bakır Elazığ İşletme Müdürü Cem Yüceer yaptığı açıklamada, “Elazığ’da planladığımız tesiste yıllık ortalama 1 milyon tonluk bakır cevherini işleyeceğiz” dedi. Yüceer, tesislerinden üçünün Sêrt (Siirt), Mêrdîn ve Semsûr’de (Adıyaman) olduğunu belirterek, “Elazığ’ın Maden ilçesinde, Eti Bakır’ın toplam katot bakır üretimi yıllık 20 bin ton daha artarak 90 bin tona ulaşacak” dedi. Tesisin, yer altı arama galerisi, kuyu, kule, fabrikalar, yönetim ve sosyal tesislerden oluşacağını belirtmişti.
28 milyar ton toprak
20 bin ton bakır elde etmek için 1 milyon 400 bin ton cevherin çıkarılması, taşınması, ezilmesi ve kimyasallarla işlenmesi gerekirken, 1 ton cevher içinse 1 milyon 400 bin toprağın kazılması ve bu yolla ekosistemin yerle bir edilmesi gerekmektedir. 20 bin katot bakır üretileceği belirtilen tesiste, yeryüzünden 28 milyar ton toprağın alt üst edilerek işlenmesi gerekecek. Bunun sonucunda bölge tamamen yok oluşa bağlanırken, tek kazanan Cengiz Holding ve Yıldızlar SSS Holding gibileri olacak.
