Yaşananların adını katıldığı bir toplantıda İran-İsrail çatışmasının 3. Dünya Savaşına dönüşme ihtimaline ilişkin bir soruya verdiği “İroni yapmadan söylüyorum. Durum endişe verici. Çatışma potansiyeli çok büyük ve büyümeye devam ediyor. Ukrayna ve Ortadoğu’da yaşanan gelişmeler ve olası riskleri göz önünde bulundurduğumuzda…” yanıtıyla Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin koydu. İran’ı meşru, özellikle barışçıl nükleer enerji çıkarları için verdiği mücadelede desteklediklerini, bu konudaki tutumlarının ilkesel olduğunu belirten Putin’in bu bahisteki örneği de Buşehr Nükleer Reaktör Projesi’ne bağlılıklarını belirtmek ve İran’daki karmaşık duruma rağmen yeni reaktörlerin inşası için sözleşme imzaladıklarını açıklamak oldu.
Putin daha ileri giderek yeni dünya düzenini Rusya ve Çin’in oluşturmadığını, kendilerinin bunu sadece resmileştirdiklerini ve bu değişimin doğal olarak ortaya çıktığını ifade etti.
Aslında Ortadoğu’da, Asya Pasifik’te ya da dünyanın diğer noktalarında yaşananın hangi tarihsel gerçekler üzerinden cereyan ettiğini çarpıcı biçimde ifade etmiş oldu Putin.
“Bu değişim doğal olarak yaşanıyor” derken dünyanın emperyalist kamplara bölünmesini ifade ediyor Putin. Her açıdan sınırlarına dayanmış bir sistem olan emperyalist kapitalizmin mevcut yapısal krizi aşmakta yaşadığı patinaj bu kamplar arasındaki gerilimi daha da büyütüyor. Yıllardır vekil ve lokal savaşlar biçiminde süren ve Ukrayna’da artık doğrudan karşı karşıya gelmek biçimini kazanan savaşlar silsilesi İsrail’in İran’a saldırmasıyla birlikte üretici güçlerin daha büyük ölçekte tahribi anlamına gelen bir büyük paylaşım savaşına doğru hızla ilerliyor.
Bu süreç devasa bir silahlanma eşliğinde yürütülürken Avrupa’nın emperyalist güçleri sadece AB kapsamında 800 milyar euroluk savunma harcamasını içeren “Yeniden Silahlanma Planı”nı hazırladı.
Almanya son olarak silahlanmanın önündeki ihale, mahkeme gibi kimi ayak bağlarını askıya aldı ve ihtiyaç duyulan altyapı yatırımları için gelecek 10 yılda kullanılmak üzere 500 milyar avroluk fon kurulması konusunda karar aldı.
İngiltere savunma harcamalarını 2027’ye kadar GSYH’nin yüzde 2,5’ine çıkaracağını ve bu artışı finanse etmek için dış yardım bütçesinin yüzde 0,5’ten yüzde 0,3’e çekileceğini duyurdu. Hemen tüm Avrupa merkezlerinde aynı kararlar söz konusu. Bu kararların sivri ucuysa işçi ve emekçilere yöneltilmiş durumda. Avrupa metropolleri artık silahlanmaya kaynak yaratmak için hemen tüm tarihsel toplumsal kazanımlara göz dikmiş durumda. Kamusal hizmetlerdeki kısıtlamalar bunların başta geleni.
2024 yılında dünya genelinde silahlanmaya harcanan para dudak uçuklatıcı bir rakamla ifade ediliyor: Tam 2,46 trilyon dolar! Trump, NATO ülkelerinden savunma harcamalarını gayrisafi milli hasılaya oranla yüzde 5’e yükseltmesini buyururken Avrupa’da savunma bütçesi yüzde 11 yükseldi.
Bu sürecin pik noktalarından biri Ukrayna’nın NATO’ya alınmak istenmesi ve NATO’nun burnunun dibine gelmesini reddeden Rusya’nın sonuçlarını da çok düşünmeden işgal ve savaşın düğmesine basmasıydı. Ardından 7 Ekim’le başlayıp Gazze’nin yerle bir edilmesiyle devam eden gelişmeler yaşandı. On binlerce insanın bir yılda katledildiği, şehirlerin harabeye dönüştürüldüğü Gazze’deki soykırım saldırıları devam ederken Rusya ve Çin eksenine dayanan ve bölgesel bir güç olan İran’ın Ortadoğu’daki “kollarını kesme” operasyonu daha geniş bir alana yayıldı.
“Direniş Ekseni” olarak tabir edilen ve başında İran’ın bulunduğu eksenin ortadan kaldırılması operasyonu Gazze’nin ardından Lübnan’da Hizbullah’a vurulan ağır darbeyle devam etti ve önemli bir geçiş noktası olan Suriye’de Esad rejiminin yıkılmasına sıra geldiğinde bu beklediklerinden de kolay oldu. ABD-İngiltere ve İsrail’in hazırlığını yaptığı, Türkiye’nin de cihatçılar üzerindeki nüfuzu ve Suriye’de işgal ettiği bölgelerle dahil edildiği bir operasyonla Esad rejimi tereyağından kıl çeker gibi yıkılıp yerine HTŞ oturtuldu.
İran’ın “vekil güçleri” olarak tanımlanan bu güçlerin aldığı ağır darbelerden sonra sıranın İran’a geldiğine karar verildi ve İran ABD ile nükleer müzakereler için oturtulduğu masada önüne konulan şartlarla teslim olmaya çağrıldı. Bunları kabul etmesinin varlığının ortadan kalması anlamına geldiğini bilen İran şartları reddedince BM’ye bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na saldırı için gerekçe oluşturacak o karar alındı.
Sanki her şey planlanmış gibi ilerledi ve İsrail bu kararın hemen ertesinde 1 Haziran’da saldırıya başladı. Savaş karşılıklı füze atışlarıyla devam edip can kayıpları artarken emperyalist güçlerin niyetini “İsrail hepimiz adına pis işler yapıyor” cümlesiyle Almanya Başbakanı Friedrich Merz faş etti.
Belli ki başlatılan operasyondan geri dönüş yok ve belli ki İran da öyle beklenildiği gibi kolay havlu atmayacak. Ama daha belli olan bir şey varsa o da ABD ve bağlaşığı emperyalistler Ortadoğu’daki ölüm makineleri İsrail üzerinden İran’ı şu ya da bu şekilde kendi sistemlerine katmakta kararlı. Bu şimdi başlatılan savaşla mı olur, Irak’ta olduğu gibi belli bir zamana yayarak mı onu süreç gösterecek.
Çünkü halen belirleyici hegemonik güç olan ABD merkezli bir emperyalist sistem ve iş bölümünün yeniden tesisi ile enerji ve ticaret nakil hatlarının güvenceye alınması başta olmak üzere pek çok sebeple Ortadoğu’da haritalar yeniden çizilmek zorunda, onlar açısından…
Fakat Putin’in açıklamalarının da gösterdiği gibi bu sefer emperyalist kutupların karşı karşıya gelmesi daha da belirginleşecek. O açıklamalarda Ukrayna için önceki retoriği tekrarlayarak “Rus ve Ukrayna halklarının tek halk olduğunu düşünüyorum. Bu bağlamda tüm Ukrayna bizim. Rus askerin ayak bastığı yer bizim” diye alt çizmede bulunması bile bu açıdan manidar.
Onlar çıkar ve güç mücadelesini tırmandırırken dünya halklarının da öyle kolay boyun sunmayacaklarını kestirmek ise güç değil.
