‘F Oturması’nın 700’ncü haftasında tüm hasta tutsakların durumuna dikkat çekilerek insan onuruna yakışır düzenlemelerin yapılması ve hasta tutsakların serbest bırakılması çağrısında bulunuldu
Ağır sağlık sorunlarına rağmen tahliyeleri engellenen hasta tutsaklar için başlatılan haftalık eylemler devam ediyor. İnsan hakları savunucuları, bu hafta da İzmir ve İstanbul’da hasta tutsakların durumuna dikkati çekti.
İstanbul
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta tutsakların durumuna dikkat çekmek için her hafta düzenlenen ‘F Oturması’ eyleminin 700’üncüsünü Beyoğlu’nda bulunan dernek binası önünde gerçekleştirildi. Bu haftaki eylemde, cezaevlerindeki tüm hasta tutsakların durumuna dikkat çekildi. Eylemde, ‘Tedavi haktır engellenemez’ ve ‘Hasta tutsak Fatma Tokmak serbest bırakılsın’ pankartı açılarak, ‘Hasta mahpuslar serbest bırakılsın’ ve ‘Tecrit öldürür dayanışma yaşatır’ sloganları atıldı. Açıklamada basın metnini İHD Hapishane Komisyon üyesi Meral Nergis Şahin okudu.
2024 yılında 818 tutsak yaşamını yitirdi
Tutsakların insanca yaşaması için mücadele ettiklerini dile getiren Meral Nergis Şahin, cezaevlerindeki sistematik hak ihlallerinin yaşam hakkını tehdit ettiğini şu sözlerle belirtti:
“Adalet Bakanlığı verilerine göre 2018-2023 yılları arasında toplam 2 bin 258 mahpusun yaşamını yitirdiği, bu sayının, 2024 yılının ilk 11 ayında 709 ve bir yılda 818 olduğu bilinmesine rağmen, halen idarenin ve ülkeyi yönetenlerin tutumunda bir değişiklik olmaması, yasa ve uluslararası sözleşmelerin dahi ihlal edildiği bu uygulamaların ancak ‘düşman hukuku’ ile açıklanabileceği yönündeki tespit ve eleştirilere haklılık kazandırmaktadır. Toplumun demokratikleşme yönündeki taleplerini dinleyerek kayda geçirmekte olan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonunun çalışmaları devam ederken, bugün biz de buradan sesleniyor ve hapishanelerde yaşanan sorunlara çözüm istiyoruz.”
‘Hasta mahpusların canlarına kastedilmektedir’
Hak ihlallerine karşı mücadele edenlerin de baskı altına alınmaya çalışıldığını söyleyen Meral Nergis Şahin, hapishane Komisyonu üyeleri olan Hatice Onaran, Nihat Göktaş’ın tutsaklara para yatırdığı için ‘terörü finansa ettiği’ iddiasıyla tutuklandığına dikkat çeken Meral Nergis Şahin, şunları söyledi:
“Terörün Finansmanının Önlenmesi Yasası’nın bu şekilde kötüye kullanımının önlenmesini istiyoruz. 2024 yılında 818 hasta mahpusun yaşamını yitirmesine ve bu sayının giderek artmasına rağmen bugün halen; Hapishane koşullarında tedavi imkanı olmayan, yaşamını hapishanede sürdüremeyecek hasta mahpusların tedavi ve bakımlarının sağlanması amacıyla infaz ertelemesi kararı verilerek serbest bırakılması imkanı veren, 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu 16. Madde düzenlemesinde yer alan Adli Tıp Kurumu Raporu şartı ve Toplum Güvenliği Bakımından Tehlike kriterinin mahpuslar aleyhine kullanılarak, hasta mahpusların dört duvar arasında ölüme terk edilmelerine dair sorunlar çözülmemişken, İdare ve Gözlem Kurulu kararlarıyla, Resul Baltacı ve Abdulkadir Kuday örneğinde de olduğu üzere, cezasını tamamlamış veya şartlı tahliye ve denetimli serbestlik hakkı kazanmış hasta mahpusların da tahliyeleri engellenerek resmen canlarına kastedilmektedir.”
‘İnsan onuruna yakışacak düzenleme yapılsın’
Açıklamada son olarak şunlar dile getirildi:
“Merkezi Hapishaneler Komisyonu’muz 2025 Nisan ayında kamuoyu ile Hasta Mahpus Listesi’ni paylaşırken yaptığı açıklamada; “Türkiye Hapishanelerinde tespit edebildiğimiz kadarıyla 161’i kadın ve 1251’i erkek olmak üzere en az 1412 hasta mahpus bulunmaktadır. Durumlarına dair yapılan tespitlere göre; Ağır olarak tarif edebileceğimiz 335 mahpus bulunmaktadır. Bunlardan 230’u tek başına yaşamını devam ettiremiyor ve 105’inin de desteğe ihtiyacı bulunmakta, 188 mahpusun ise hastalıkları nedeniyle sürekli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir’ demiş açıklamada hastalıklarına dair yeterli veri ve raporlara ulaşılamadığı için 517 mahpusun durumlarının ağır olup olmadığına dair değerlendirme yapılamadığının altı çizilmiştir. Adalet Bakanlığı verilerine göre 1 Ağustos 2025 tarihi itibari ile hapiste bulunan 390 bin 629’u erkek , 18 bin 834’ü kadın ve 4 bin 317’si çocuk olmak üzere toplam 413 bin780 mahpus için bu sorunların devam ettiği bugün, mahpusların yaşam ve sağlıklarının korunması için önlemler almak zorunda olan yetkililere bir kere daha sorumluluklarını hatırlatıyor, mahpuslara yönelik hak ihlallerinin önlenmesi ile ceza infaz hukukunun mahpuslara insan onuruna yaraşır bir yaşam sağlayacak şekilde ve evrensel insan hakları ilkelerine uygun olarak yeniden düzenlenmesini istiyoruz.”
İzmir
İHD) İzmir Şubesi, Konak Sümerbank önünde yaptığı açıklamada “Hasta mahpuslar ölüyor, susma suça ortak olama” pankartı açtı. İHD Şubesi yöneticilerinden Mustafa Kızartıcı, cezaevlerinde 335 tutsağın durumunun ağır olduğunu, bunların 230’unun tek başına yaşamını devam ettiremediğini belirtti.
Mustafa Kızartıcı, Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutulan 39 yaşındaki ağır engelli Arzu Cansever’in durumunu aktardı. Arzu Cansever’in Yozgat’ta 2014 yılında evli olduğu erkek tarafından ateşli silahlı saldırıya uğradığını söyleyen Kızartıcı, “Hastaneye kaldırılan Arzu Cansever ameliyat edilmiş ve bacakları kurtarılamayarak her iki bacağı da diz üstünden ampute edilmiştir. Açılan ateş sonucunda yine kollarında her iki dirsekte kırıklar ve sinir tahribatları meydana gelmiştir. Şu anda sağ kolunu tamamen kullanamamakta, sol kolunu ise sadece kısmen ve çok sınırlı şekilde kullanabilmektedir. Travma sonrasında da iskemik bulgular mevcuttur. Kardiyovasküler sistemde de meydana gelen tahribatlardan kaynaklı olarak yüzde 30 engellilik tanımlanmıştır. Hastanın çeşitli tarihlerde hastanelerde yatışı yapılarak tedavileri yapılmaya çalışılmıştır. 2014 yılında ateşli silahla yaralanmasından sonra yapılan tedaviler sonrasında yüzde 99 engelli olduğuna dair rapor düzenlenmiştir. 2019’da verilen sağlık raporunda ‘akülü tekerlekli sandalye kullanması uygundur’ denilmiştir” diye konuştu.
Arzu Cansever hakkında “cezaevinde kalamaz” raporları verildiğine dikkati çeken Mustafa Kızartıcı, şunları kaydetti:
“Hastanın kendi yaşamını bir başkasının desteği olmadan sürdürebilmesi mümkün değildir. Tek başına yaşamını sürdüremeyen, hijyen, temizlik, tuvalet, yemek gibi temel ihtiyaçlarını yerine getiremeyen bir insanın cezaevinde tutulması büyük bir ihlaldir. 13 Ağustos Çarşamba günü yapılan avukat görüşünde; Cezaevinde hastane sevklerinin yapılmadığını, gerekçe olarak yoğunluk ve asker yokluğu gerekçelerinin öne sürüldüğünü, revire gitme taleplerinin 3-4 hafta sonra karşılandığını, koğuşta gribal enfeksiyonlar ve benzeri hastalıkların yaygın olduğunu, buna rağmen cezaevi yönetiminin sağlık ihtiyaçlarını karşılamadığını ve sağlığa erişimin sağlanamadığını, psikiyatri tedavisinin devam ettirilemediğini, talepte bulunmasına rağmen idarenin ancak 3 hafta sonra dönüş yaptığını, halen psikiyatriye gitmeyi beklediğini aktarmıştır. Arzu Cansever’in yüzde 99 ağır engellilik durumu ve başkasının desteği ile yaşamını devam ettirmek zorunda olması dikkate alınarak bir an önce tahliyesinin sağlanmasını talep ediyoruz.”
Ankara
Hasta Mahpuslara Özgürlük İnisiyatifi, eylemlerinin 572’nci haftasında Sakarya Caddesi’nde bir araya geldi. Ereğli Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’ndeki ağır hasta tutsak Abdullah Zorarslan’ın durumuna dikkat çekildi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi üyesi Kaan Gökçek, Zorarslan’ın cezaevinde tutulduğu süre boyunca 4 ağır ameliyat geçirdiğini şöyle belirtti:
“Karın bölgesinde yapılan ameliyatla ince bağırsağının yüzde 85’i alınmıştır. Uzun süre kolostomi torbası kullanmıştır. Böbrek hastasıdır ve sağ böbreği alınmış, kalan sol böbreğinin ise yüzde 50’si çalışmaktadır. Bulunduğu ilin iklim şartlarından dolayı sıkıntı yaşamaktadır. Fiziksel sorunlarına; anemi, böbrek ve diğer sağlık problemleri de eklenince, durumu ve koşullar daha da zorlayıcı hal almaktadır. İkisi akciğerinde, birer tanesi el, kol, ayak ve karnında olmak üzere vücudunda metal parçalar mevcuttur.”
Abdullah Zorarslan’ın mektubu
Kaan Gökçek, Abdullah Zorarslan’ın cezaevinden gönderdiği bir mektubunda, ‘bağırsağının büyük kısmının alınmasından dolayı tükettiği besini vücudun tutmadığını, lavaboya günde 5-6 kez çıkmak zorunda kaldığını, bağırsak sorunu nedeniyle kalp, tansiyon, titreme, çarpıntı, yorgunluk ve bitkinlik olduğunu, kalp sorunu için ilaç kullandığını, günün yarısından çoğunda yatalak kaldığını, ek besin ilacı olarak raporlu mamayı günde 4 adet kullanmak zorunda olduğunu’ aktardığını paylaştı.
Abdullah Zorarslan’ın anemi, hemoroid, akciğer ve fıtık gibi sağlık sorunlarının yanı sıra fiziksel rahatsızlıklarının da giderek arttığını vurgulayan Kaan Gökçek şöyle devam etti:
“Sürekli açık ve temiz hava ihtiyacına rağmen, cezaevi şartları ve mimarisi nedeniyle günün 22,5 saati kapalı odada, içeride kalmaktadır. Sadece günün 1,5 saati havalandırmadan yararlanmaktadır. Üstelik odada bulunan dar küçük pencereye ince tel örgülerin takılmasıyla, hava ve gün daha da kısıtlanmıştır. Son dönemde 18 kg’a yakın kayıp yaşamıştır. Diyet yemekleri uygun gelmediği için de beslenememektedir.”
Engelli raporu almak için başvuru yapan Abdullah Zorarslan’ın yaşadığı hastalıklarla ilgili herhangi bir muayeneden geçirilmediğini belirten Kaan Gökçek şunları ekledi:
“Ameliyatlar geçirmiş olmasına rağmen genel cerrahi bölümüne götürülmemiş, fiziksel sorunları olmasına rağmen fizik-tedavi doktoru da bakmamıştır. Gerekli muayeneler yapılmadığı için eksik olarak yüzde 55 engelli raporu verilmiştir. Aşırı çarpıntı ve titremeden kaynaklı anksiyete ilaçları kullanmak zorunda ve hücre tipi odada kalamayacak durumdadır. Ancak dilekçe yazmasına rağmen daha önce düzenli tedavi olabildiği Diyarbakır’a sevki kabul edilmemektedir.”
Abdullah Zorarslan’ın ağır hastalıkları bulunduğunu ve hücre tipi odada kalamayacak durumda olduğunu ifade eden Kaan Gökçek, gerekli tetkiklerin eksiksiz yapılmasını, heyet raporunun tamamlanmasını ve Abdullah Zorarslan’ın tahliye edilmesini talep etti.
Kaynak: JINNEWS – MA
