Kadın doğum doktoru ve ekipman yetersizliğinin yaşandığı Bedlîs’te hamile kadınlar hayati risk yaşarken, çocuk yaşta doğumlar arttı
Kadın sağlığı alanında ciddi eksiklerin yaşandığı Kürdistan kentlerinde, özellikle kadınlar etkili sağlık hizmetlerine erişemiyor. Bu kentlerin başında ise Şirnex (Şırnak), Mûş (Muş), Colemêrg (Hakkâri) ve Bedlîs (Bitlis) geliyor. Bedlîs’te özellikle köylerde yaşayan kadınlar doğum yapmak ya da tedavi olmak için şehir merkezine gitmek zorunda kalırken, kentin Hîzan (Hizan) ve Motkî (Mutki) ilçelerinde kadın doğum doktoru bulunmuyor. Doktor ve ekipman konusunda yetersizliklerin yaşandığı kentte, acil durumlar karşısında kadınlar evde doğum yapmak zorunda kaldığı ve çocuk yaşta doğumların ise arttığı öğrenildi.
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Bedlîs Şube Eşbaşkanı Eylem Açıkel, Bedlîs ve ilçelerinde kadın doğum alanında yaşanan sağlık sorunlarına dikkat çekerek ciddi eksiklikler olduğunu vurguladı.
‘Riskli durumlarda zorlanmalar yaşanıyor’
Eylem Açıkel, ekipman yetersizliği nedeniyle yaşanan sorunları şöyle anlattı:
“Şu an kentte Hîzan (Hizan) ve Motkî (Mutki) ilçelerinde kadın doğum doktoru yok. Hîzan’da olan doktoru da Elcewaz (Adilcevaz)’a başhekim yaptıkları için ilçede kadın doğum doktoru kalmadı. Hastalar bu nedenle Tetwan (Tatvan) ya da Bedlîs (Bitlis)’e gelmek zorunda kalıyor. Bu da anne adayları için zor bir süreç oluyor. Bu süreçte erken doğum ya da farklı riskli durumlarda zorlanmalar yaşanıyor. Çocuğunu kaybeden şeklinde olmasa da evde doğum yaptıktan sonra enfeksiyon riski sebebiyle yatan hasta ve anneler oldu. Tetanos aşısının hastanede yapılması gerekiyor. Ancak ekipman eksikliği bu süreçte riski artırıyor.”
Diğer ilçelerde de benzer sorunların yaşandığını aktaran Eylem Açıkel, “Elcewaz’da şu an iki kadın doğum doktoru var gibi görünüyor. Ancak biri saat 16.00’ya kadar çalışıyor. Geri kalan doktorlar ise Elcewaz (Adilcevaz), Xelat (Ahlat), Norşîn (Güroymak), Tetwan (Tatvan) ve Bedlîs’te devlet hastanelerinde nöbet tutuyor. Tetwan’da nöbet tuttuklarını biliyorum, Bedlîs’te tutup tutmadıklarından emin değilim. Buradaki nöbetler nedeniyle oradaki hastalar da buraya gelmek zorunda kalıyor” dedi.
‘15 16 yaşındaki çocuklar anne olmak için geliyor’
Eylem Açıkel, bu durumun ekonomik koşullar nedeniyle hastalar için daha da riskli bir hale geldiğini söyledi. Çocuk yaşta doğumların artışına da dikkat çeken Eylem Açıkel, “Günümüz ekonomik şartlarında buraya gelmek, hastalar açısından hem yük oluyor hem de risk barındırıyor. Yine çocuk yaşta doğumların da bu süreçte çok arttığını söyleyebilirim. 15-16 yaşındaki çocuklar buraya anne olmak için geliyor. Çocuktan anne nasıl olunur, bilmiyorlar bile. Doğum sırasında ‘anne’ diye ağlıyorlar. Bunun önüne geçilmeli. Çocuk yaşta hem kendi psikolojileri etkileniyor hem de kendine bakamayan bir çocuğun annelik yapması çok beklenmedik değil. Ailesinden yardım alıyorlar, kendi bakımlarını yapamadıkları için enfeksiyon riski artıyor ve yeniden hastaneye yatış süreçleri yaşanıyor” sözlerini kullandı.
‘Ebe ve doktor sayısı artırılmalı’
Kadın doğum alanında hizmet kalitesini artırmak için çözüm önerilerini de paylaşan Eylem Açıkel, Tatvan Devlet Hastanesi’nde ebe eksikliği yaşandığını belirterek şöyle konuştu:
“Çok fazla nöbet tutulduğu için kaliteli hizmet oranı düşüyor. Hastalar yoğunluktan sıra alamıyor, sabah 05.00-06.00’da gelip bekliyorlar. Bu da tedavi süreçlerini olumsuz etkiliyor. Xelat’ta doktor olmadığı için hastalar buraya geliyor, şahsi araçları olmayanlar ulaşımda zorlanıyor. Araçlarını kaçırdıkları için hastanede fazladan yatıyorlar, enfeksiyon riski artıyor.”
En öncelikli taleplerinin kaliteli ultrason cihazları olduğunu söyleyen Eylem Açıkel, “Doktor atamalarının da artırılması gerekiyor. Burası doğum oranının en yüksek olduğu illerden biri. Bazı ilçelerin hiç doktoru olmaması hastaları çok etkiliyor. Şu an bakanlıkta ‘normal doğum’ adı altında vajinal doğuma teşvik var. Biz sezaryen ya da vajinal doğumun hangisine ‘normal’ denilebileceğini düşünmüyoruz. Bunun kadın bedenine yönelik bir istismar olduğunu düşünüyorum. Kadın bedeninin kontrol altına alınmaya çalışıldığını düşünüyorum” diye kaydetti.
‘Kadın sağlığı eğitimleri yaygınlaştırılmalı’
Tetwan Belediyesi ile birlikte yürüttükleri kadın sağlığı eğitimlerine değinen Eylem Açıkel, “SES Bedlîs olarak Tetwan Belediyesi ile birlikte mahallelere gidip kadın hijyen ve sağlık eğitimleri veriyoruz. Bunu biz kendi çabamızla sürdürüyoruz ama bakanlığın destekleyerek devam ettirmesi gerekiyor. Özellikle köylere ulaşmak çok önemli. Sağlık ocakları aşı için köylere gidiyor ama kadın eğitimi çok az” diye belirtti.
Bu eğitimlerin ergenlik döneminden itibaren başlaması gerektiğini vurgulayan Eylem Açıkel, “Ergenlikten itibaren verilirse ileride doğumda enfeksiyon riski çok azalır, kadınlar bedenini tanır. Adet döneminden itibaren kadınlara ‘ayıp, günah’ diye bastırıldığı için bu eğitimler verilmedi. Bu yüzden kadınlar sağlıklı ilerleyemiyor” diye konuştu.
Haber: Medine Mamedoğlu \ JINNEWS
