Süreci değerlendiren siyaset bilimci Ahmet İnsel, ‘Abdullah Öcalan’ın çağrısı ve PKK’nin aldığı kararlar, Türkiye’de uzun vadede son derece olumlu kapılar açma imkanını sağlayan kararlar ve adımlardır. Ayrıca Kürt sorununun ve onunla bağlantılı olarak Türkiye’deki Demokratik Cumhuriyet kuruluşuna doğru sağlam adımların atılmasına olmazsa olmaz ihtiyacımız var’ dedi
Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat çağrısıyla başlayan “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı” kapsamında PKK 11 Temmuz’da silah bıraktı, 26 Ekim’de birçok bölgeden geri çekildiğini açıkladı. Sonrasında gözler adım atması beklenen iktidara çevrilirken, 24 Kasım’da Meclis Komisyonu İmralı Adası’nda Kürt Halk Önderi ile bir görüşme gerçekleştirdi.
İmralı Heyeti görüşme sonrası yaptığı açıklamayla, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın “İçinde bulunduğumuz geçiş sürecinde özgün ve bütüncül hukuka dayalı bir barış yasasının gerçekleşmesi ile siyasi şiddet ve demokrasi dışı müdahale olgusu Türkiye gündeminden çıkacaktır” dediği bilgisini paylaştı.
Siyaset bilimci Ahmet İnsel Mezopotamya Ajansı’ndan (MA) Ömer İbrahimoğlu’na yaşanan süreci değerlendirdi.
Erdoğan seçimi düşünen bir siyasetçi
Kürt Halk Önderi ile görüşmenin “adım” olduğunu ifade eden Ahmet İnsel, esas önemli olanın Abdullah Öcalan’la devlet görevlilerinin başlattığı görüşmeler ve arkasından MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Ekim 2024’te “beklenmedik” açıklaması olduğunu söyledi. İktidarın sürece karşı suskunluğuna değinen Ahmet İnsel, iktidarın “korkuttuğunu” belirterek, “Tayyip Erdoğan her şeyden önce seçimi ve seçilmeyi düşünen bir siyasetçidir” dedi. Ülkedeki tüm iktidarların Abdullah Öcalan’a yönelik kara propaganda yaptıklarını ve bu yüzden Abdullah Öcalan’a yönelik sempatiyle antipati arasında bir ayrım olduğunu söyleyen Ahmet İnsel, “Şu an Devlet Bahçeli, ‘Geçmişi unutalım’ diyor. Ama insanlar Bahçeli’nin söylediklerini unutmuyorlar. O tür biçimlendirmeler insanların kafasına kazanmış oluyor. Dolayısıyla Tayyip Erdoğan gibi her şeyi seçim endeksli düşünen biri için Abdullah Öcalan’a partisinin açık biçimde görüşme başlatması seçim açısından getiri değil, götürü olarak değerlendiriliyor. 2015 Haziran’ında da karşımıza çıktı. Çözüm sürecinin durdurmasının esas nedeni AKP’nin hem Kürt seçmenlerden destek alacağını hem merkez soldan destek alacağını düşünerek yapmasıydı. Ancak 7 Haziran seçimlerinde hem MHP yüzde 16 oy aldı çözüm sürecine karşı tepkiden dolayı hem Halkların Demokratik Partisi (HDP) yüzde 13 oy aldı. Çünkü AKP’ye oy veren Kürtler bile böyle bir tanınma çerçevesinde HDP’de birleştiler. Tahmin ediyorum ki Tayyip Erdoğan aynı şeylerin tekrarlanmasından korkuyor. Bu yüzden çok temkinli. ‘Biz bir şey yapmıyoruz, her şeyi PKK tarafı yapacak’ diyerek, götürmeye çalışıyor ki bunun gideceği çok uzun bir yer yok” ifadelerini kullandı.
Milliyetçilik birden bire buharlaşmaz
MHP’nin bir seçim “derdinin” olmadığını, AKP’yle seçimlere katılarak fiili olarak iktidarda olduğunu ve iktidarın “nimetlerinden” faydalandığını söyleyen Ahmet İnsel, MHP’nin konuşmalarında bundan dolayı daha “rahat” olduğunu ifade etti. Ahmet İnsel, “Ayrıca Bahçeli’nin radikal, milliyetçi tepkileri birden bire ortaya çıkmaya devam ediyor. Son Mesut Barzani’nin Cizre’deki ziyaretine karşı söyledikleri. Kuzey Kıbrıs’ta cumhurbaşkanlığı seçimlerinin iptal edilmesi ve ilhak edilmesi gerektiğini dile getirmişti. Bahçeli, KKTC’de ikili devlet veya özerk devlet oluşturulması konusunda atılacak adımların Suriye’de ‘kötü örnek’ olacağını gerekçe gösterdi. Burada dikkat etmek gerekiyor. Burada çok tutarlı milliyetçiliği geride bırakmış hayaline kapılmamak lazım. Türkiye’de en büyük ortak bileşen milliyetçiliktir. Bu milliyetçilik birden bire buharlaşacak bir şey değil” dedi.
Daha fazla yerinden yönetim talep etmek lazım
Süreç kapsamında Abdullah Öcalan’ın dile getirdiği “entegrasyon” başlığının da önemli olduğunu belirten Ahmet İnsel, Kürtlerin eşit yurttaşlık temelinde kültürel kimlik taleplerinin tanınmasıyla entegrasyonun sağlanması gerektiğini vurguladı. Kültürel kimlik olarak anadilin öne çıktığını ifade eden Ahmet İnsel, “Anadil de eğitim burada önemli bir yer duruyor. Örneğin ilkokulda iki dilli okulların oluşturulması. Türkiye’de İngilizce ve Türkçe, Fransızca ve Türkçe, İtalyanca ve Türkçe eğitim veren okullar var. Bunların benzeri Kürtçe ve Türkçe de olabilir. Anadilde eğitimin iki dilli olması çok ciddi zenginlik kaynağı olabilir. Bu konuda yasal olarak da adımların atılması gerekir. Yine Türkiye’de aşırı merkeziyetçi bir yönetim var. Bu sadece Kürtlerin sorunu değil, bütün Türkiyelilerin sorunu olmalıdır. Kamu politikalarının belirlenmesi, belediye ve yerel hizmetlerinin belirlenmesinde özerklik, daha fazla yerinden yönetim talep etmesi lazım” diye konuştu.
İnsel, “Türkiye’de özerkliği, yerinden yönetim talebini Kürtler dile getirdiği için Türk milliyetçileri başka yerde dile getirmekten imtina ediyorlar. Çünkü bu Kürtlere yarayacak diye imtina ediyorlar. Bu Türkiye’de yerinden yönetimin gelişmesindeki en büyük engel. Halbuki yerinden yönetim büyük ölçüde bir dizi kamu politikasının halkın daha fazla yönetime katılımıyla farklılıklar içerisinde bir yönetim olacak. Dağlık bölgelerin yerel politikalarıyla, ovalık bölgelerin yerel politikaları arasında organizasyon farkı olacaktır” diyerek, önümüzdeki süreçte kültürel kimlik ve yerinden yönetim taleplerinin Barış ve Demokratik Toplum süreci kapsamında karşılanması gerektiğini söyledi.
Türkiye’de Anayasa bile uygulanmıyor
Devlet tarafı Kürt sorununun çözümünde ilerlemek istiyorsa demokratik adımların atılması gerektiğini vurgulayan Ahmet İnsel, kayyım uygulamaları, yargının siyasallaşması ve siyasi baskıların Barış ve Demokratik Toplum sürecinde ilerlemeyi durduracağını ifade etti. Abdullah Öcalan’ın ifade ettiği “bütüncül hukuk” kavramına değinen Ahmet İnsel, “Bir tarafta bazı hak kazanımları olurken, diğer tarafta hak ihlallerinin olduğu bir yapı kısmı, ikili hukuktur. Benim anladığım bütünsel hukuk diye ifade edilen şu anda Türkiye’de yürürlükte olan ikili hukuk yapısına son vermektir. Türkiye’de Anayasa bile uygulanmıyor. Anayasa 90 maddesi ‘Türkiye Meclis’in kabul ettiği uluslararası yasaları öncelik tanır’ diyor. Ama Ağır Ceza Mahkemesi, ‘AYM kararını tanımayız’ diyor. Bu bütüncül hukuk değil, param parça olmuş bir hukuk sistemi. Norm hiyerarşisi uygulanmadığı zaman Anayasa yok demektir. Selahattin Demirtaş’ın durumu en bariz örnektir” diye konuştu.
Adımlar atılmazsa olmaz
Ahmet İnsel, sözlerini şöyle noktaladı: “Abdullah Öcalan’ın çağrısı ve PKK’nin aldığı kararlar, Türkiye’de uzun vadede son derece olumlu kapılar açma imkanını sağlayan kararlar ve adımlardır. Siyasal mücadelede, silahlı mücadelenin artık zamanının geçtiğini ilan etmek Türkiye toplumunda sol hareketlerin önemli bir kamburunu da kaldıran bir adımdır. Önümüzdeki gelişmeler ne olursa olsun bu çağrının ve adımların olumlu bir iz bırakacağını düşünüyorum. Ayrıca Kürt sorununun ve onunla bağlantılı olarak Türkiye’deki Demokratik Cumhuriyet kuruluşuna doğru sağlam adımların atılmasına olmazsa olmaz ihtiyacımız var.”
HABER MERKEZİ
