NATO Zirvesi, Türkiye’nin S-400 alımı ve Kuzey-Doğu Suriye operasyonu nedeniyle gerilimin tırmandığı bir dönemde yarın Londra’da başlıyor. Eski NATO Genel Sekreteri Rasmussen, zirvenin çok riskli olduğuna dikkat çekti
Kuruluşunun 70. yıl dönümünde İngiltere’nin başkenti Londra’da toplanacak NATO Zirvesi yarın başlıyor. 3-4 Aralık tarihlerinde sürecek zirvede, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson dahil çok sayıda lider bir araya gelecek.
Türkiye gündemde
Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un NATO’nun “beyin ölümünün” gerçekleştiğine ilişkin değerlendirmesi, Trump’ın her fırsatta külfet paylaşımı açısından Avrupalı müttefikleri sert şekilde eleştirmesinin yanı sıra Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S 400 savunma sistemi zirvede gündeme gelecek başlıca başlıklar.
Zirvede yine Türkiye, Baltık ülkeleri ve Polonya’ya ilişkin güvenlik planları ele alınacak. İttifak içerisinde yaşanan gerilimin başlıca nedenlerinden biri, Türkiye’nin Baltık devletleri ve Polonya için hazırlanan Savunma Planı’na onay vermemesi. Ankara, bu kararı, ABD’nin de aralarında olduğu 8 müttefik ülkenin YPG’nin “tehdit” olarak tanımlandığı Türkiye Savunma Planı belgesinin yayımlanmasına izin vermemesi üzerine aldı.
Pompeo ‘kaygı verici’ demişti
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 26 Kasım günü yaptığı açıklamada Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemiyle ilgili adımlarının “kaygı verici” olduğunu söylemişti. Pompeo, Washington’da düzenlediği basın toplantısında, “ABD Türkiye’ye net bir şekilde, S-400 hava savunma sistemini tam olarak operasyonel hale getirmesini istemediğini iletti” demişti.
Altun’dan ‘vazgegilmezlik’ vurgusu
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın katılacağı NATO Liderler Zirvesi toplantısından önce Türkiye-NATO ilişkilerine dair Twitter’dan açıklamada bulundu. Türkiye’nin 1952’de NATO’ya katılarak dünyanın birçok kritik noktasında görev yaptığını anımsatan Altun, Türkiye’nin 70 yıla yakındır Batı için vazgeçilmez bir müttefik olduğunu ve buna devam edeceğini belirtti.
Erdoğan ile Putin görüşecek
Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi İsmail Safi ise, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD ve NATO’nun karşı çıktığı S-400’lerin sevkiyatı konusunda Ocak ayının ilk 10 günü içinde Türkiye’de bir araya geleceğini açıkladı. Sputnik’e konuşan Safi, “Sayın Erdoğan ve Sayın Putin ocak ayının ilk 10 günü içinde Türkiye’de görüşecek. Ancak görüşme hangi gün olacak henüz belli değil. Liderler ikili ve bölgesel ilişkileri konuşacak. Sözgelimi, Suriye’deki durum ve S-400 sevkiyatını” dedi.
Türkiye’nin Rus S-400 savunma sistemini satın almasının NATO’nun savunma kabiliyetlerini artırdığını savunan Safi, “Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemini satın alması gerekiyor. Bu NATO’nun savunma kabiliyetlerini düşürmüyor, aksine arttırıyor. Ancak biz bu alımı NATO için değil, kendi hava savunmamızı güçlendirmek için yapıyoruz” diye konuştu.
Eski NATO sekreteri: Çok riskli zirve
NATO zirvesi İngiliz basınında da geniş yer buldu. BBC Türkçe’de yer alan habere göre Times gazetesine konuşan eski NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, “Bu çok riskli bir zirve” dedi. NATO’nun 70. kuruluş yıldönümünde örgüt için bölünmeler nedeniyle istikrarsızlaşma riski bulunduğunu belirten Rasmussen; ABD, Fransa ve Türkiye’nin bu zirveyi altüst etme ihtimalinin bulunduğunu söyledi.
Rasmussen, ABD Başkanı Donald Trump’ın diğer ülkeleri bütçelerinden savunma harcamalarına NATO şartı olan yüzde 2’den az pay ayırmakla suçlayabileceğini, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un daha önce kullandığı “NATO’nun beyin ölümü gerçekleşti” gibi ifadelerle yeni tartışmalara yol açabileceğini vurguladı ve ekledi: “Üçüncü tehdit ise, tabii ki Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın NATO’nun birliğini test etmeyi sürdürmesi.”
Financial Times (FT) da zirveye ayırdığı başyazısında “NATO ortak amacını yeniden ortaya koymalı” başlığını kullandı. Örgütün geleceğine dair meşru kaygılar olduğunu belirten gazete, 29 müttefikin birbirine güvenilir dostlar olarak davranması ve karşılaştıkları tehditleri ortak bir şekilde algılaması gerektiğini söyledi.
‘Erdoğan’a sert mesaj için iyi seçenk’
Son haftalarda NATO üyeleri arasındaki güven kırılmasının belirgin hale geldiğini aktaran FT, başyazısında şu ifadeleri kullandı: “Türkiye NATO dayanışmasına, Macron’un dikkatsiz açıklamalarından daha büyük bir tehdit oluşturuyor. Ankara’nın Suriye’de tek taraflı askeri operasyon kararı müttefikler arasında karşılıklı danışma konusunda temel soru işaretleri oluşturdu – özellikle de Türkiye’nin teorik olarak NATO’nun ortak savunma maddesini tetikleme potansiyeli nedeniyle.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hükümetinden kaynaklanan sorunlar burada da bitmiyor. Türkiye, Rusya’dan bir hava savunma sistemi aldı ve test etmeye başladı. Bu sıra dışı karar Türkiye’nin Amerikan savaş uçağı satın alma planının sorgulanmasına yol açtı. NATO müttefikleri için iyi bir seçenek, bu haftaki zirveyi Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sert ve birleşmiş bir mesaj vermek, ona dayanışmanın iki taraflı olduğunu hatırlatmak olur.
DIŞ HABERLER
