Türkiye’nin Meis’te Navtex ilanı sonrası Yunanistan anti-Navtex yayınladı. İki ülke On İki Ada bölgesine savaş gemileri sevk etti, jetler uçtu. ABD, Fransa, Almanya devrede
Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi’nin yapacağı sondaj faaliyetleri kapsamında Türkiye’nin Türkiye’nin Antalya Kaş-Çukurbağ yarımadasının karşısındaki Meis Adası (Kastellorizo) ile Rodos Adası arasında Navtex ilan etmesi Doğu Akdeniz’de yeni bir kriz yarattı. İki başkenti alarma sevk eden gelişmeler sonucu Yunanistan ve Türkiye teyakkuza geçmiş durumda. Yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) yol açtığı hasarları gideremeyen, döviz ve altın hızla yükselirken işsiz, işçi, memur, esnafın ekonomik ihtiyaçlarını karşılayamayan, geçim sıkıntısı nedeniyle intiharları, gece sokaklarda yemek dilenmeyi seyreden Türkiye, On İki Ada denen bölgede yeni bir kriz ateşi yaktı. Bu kez Oruç Reis sondaj gemisini Navtex (Denizdeki seyrüsefer için haberleşme duyurusu. Yani ‘burada ben bulunuyorum, dikkat!’ anlamında) ilan edip, sık sık Türkiye’deki ırkçı, şoven kesimlerin alınmasını istediği On İki Ada bölgesindeki Meis ve Rodos adaları arasına gönderdi. Petrol sondajı çalışması ile kıta sahanlığı krizi patladı.
Kıbrıs’ta bulunan Yunanistan Genelkurmay Başkanı Konstantinos Floros, Muhafız Ordusu Komutanı Korgeneral Demokritos Gervakis ile görüştü. Türkiye’nin sondaj kararının ardından ziyareti kesip Atina’ya döndü. Yunanistan anti-Navtex ilan etti. Türkiye Deniz Kuvvetleri Oşinografi Daire Başkanlığı iki tane daha Navtex ilan etti. Yunanistan donanması alarma geçirildi, izinler kaldırıldı, savaş gemileri Meis Ada’sına gönderildi. Türkiye Aksaz üssünden 18 Türk savaş gemisini bölgeye sevk etti. TSK’ya ait F16’lar ve Yunanistan savaş jetleri Meis çevresinde uçuruldu. Alman Bild gazetesi çatışmayı Almanya Başbakanı Merkel‘in “son anda önlediğini” yazdı.
ABD ve Fransa’dan uyarı
Fransa’da Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades’i ağırlayan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, bölgede enerji ve güvenlik meselelerinin kilit önemde olduğunu kaydederek “AB, Doğu Akdeniz’de deniz sahalarını ihlal edenlere yaptırım uygulamalı. Türkiye ile Rusya’nın kendilerini giderek daha fazla ortaya koyduğu ve AB’nin pek az şey yaptığı bir güç mücadelesi söz konusu. Doğu Akdeniz’deki güvenliğimizi başka aktörle bırakmak ciddi bir hata olur. Bu, Avrupa için bir seçenek değildir ve Fransa buna izin vermeyecektir” dedi. ABD Savunma Bakanı Mark Esper ve Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Panagiotopoulos, yaptıkları telefon görüşmesinde, Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika’da tüm tarafların uluslararası normlara uyması ve itidali sürdürmesi gerektiği konusunda mutabık kaldı.
ABD Dışişleri Bakanlığı açıklamasında da “ABD, Türkiye’nin Akdeniz’in doğusundaki tartışmalı sularda sondaj faaliyetine ilişkin Navtex ilan ettiğini biliyor. Türkiye yönetimini tüm eylem planlarını durdurmaya ve bölgede gerilimin artmasına yol açacak adımlardan uzak durmaya çağırıyoruz” denildi. ABD’de Demokrat Senatör Robert Menendez, “Şimdi açık olalım, Akdeniz’de gerilim yapan tek ülke Türkiye. Bu sular Yunanistan’a aittir ve ABD Dışişleri Bakanlığı su götürmez bir şekilde ve açıkça Türkiye’nin bu konuda yalnız olduğunu ve bu gerilimden sorumlu olduğunu söylemesi gerek” ifadesini kullandı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis de telefon görüşmesi yaptı.
On iki Ada
Krizin Lozan Anlaşması’nın yıldönümüne ve Ayasofya’nın (Agia Sofia-kutsal bilgelik) camiye dönüştürülmesine tepkilerin yükseldiği döneme denk getirilmesi dikkat çekiyor. Türkiye’de Rum düşmanlıkı ırkçı kesimlerde sık sık körüklenip iç politika malzemesi yapılırken “Cezair-i isna aşer” de denen On İki Ada alınması için yoğun propagandaya konu ediliyor. On İki Ada’nın Lozan kentindeki Uşi semtinde yapılan 1912 Uşi Antlaşması ile İtalya’ya bırakılmıştı. II. Dünya Savaşı’nda Faşist Almanya (Hitler) ile Faşist İtalya (Mussolini) anlaşınca Naziler İtalya’ya girdi.
Faşistler Kızıl Ordu ve partizanlara yenilince İtalya, 1947’de Paris Anlaşmasıyla On İki Ada’yı Yunanistan’a iade etti. On İki Ada şunlardı: Astypalaia (İstanbulya), Halki (Herke), Kalymnos (Kilimli), Karpathos (Kerpe), Kasos (Çoban), Kos (İstanköy), Leros (İleryoz), Nisyros (İncirli), Patmos (Batnaz), Rhodes (Rodos) Symi (Sömbeki), Tilos (İlyaki, Papazlık). Bölgede başka adalar da bulunuyor. Irkçı kesimler dönem dönem kışkırtıcı propagandalar yaparak On İki Ada’nın alınmasını istiyor
DIŞ HABERLER
